ปัจจุบันคำราชาศัพท์ยังคงเป็นสิ่งที่พบเห็นได้ทั่วไป ทั้งจากงานวรรณกรรม สิ่งพิมพ์ หรือตามสื่อต่าง ๆ เช่น ข่าว ภาพยนตร์ ละครโขน ลิเก นอกจากนี้สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมอันดีงามของไทย ที่เราในฐานะคนไทยควรศึกษาไว้ ในวันนี้ ALTV จึงนำสรุปบทเรียนคำราชาศัพท์ฉบับเข้าใจง่ายมาฝากกัน

คำราชาศัพท์  คือ คำสุภาพไพเราะที่ใช้ตามลำดับฐานันดรศักดิ์ของแต่ละบุคคล อันได้แก่ พระมหากษัตริย์ พระราชินี รวมถึงพระบรมวงศานุวงศ์ พระภิกษุสงฆ์ และข้าราชการระดับสูง 

ลำดับชั้นการใช้คำราชาศัพท์

1. พระมหากษัตริย์ 
2. พระราชินี 
3. พระบรมวงศ์ขั้นสมเด็จพระบรม 
4. พระบรมวงศ์ชั้นเจ้าฟ้า 
5. พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า สมเด็จพระสังฆราช 
6. หม่อมเจ้า 
7. ข้าราชการลำดับสูง 

คำนามราชาศัพท์ 

คำนามราชาศัพท์ คือคำที่บัญญัติไว้เพื่อใช้กับพระมหากษัตริย์ และพระบรมวงศานุวงศ์  โดยเกิดจากการเติมคำนำหน้าหรือคำหลังศัพท์ 

ตัวอย่างคำนามราชาศัทพ์ 

• คำสอน เปลี่ยนเป็น พระบรมราโชวาท พระราโชวาท พระโอวาท 
• ความคิด เปลี่ยนเป็น พระราชดำริ พระดำริ 
• คำพูด เปลี่ยนเป็น พระราชดำรัส พระดำรัส  

โดยคำว่า พระบรมราช / พระบรม , พระราช, พระ จะมีเพียง ‘สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว’ พระองค์เดียวที่ใช้ได้ ทั้ง 3 คำ ส่วนคำว่า ‘พระราช’ และ ‘พระ’ ใช้กับสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง สมเด็จพระนางเจ้าฯ, พระบรมราชินี, สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า, กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี และสุดท้ายคือคำว่า ‘พระ’ ใช้กับ พระบรมวงศานุวงพระองค์อื่น ๆ รองลงมา เท่านั้น

คำกริยาราชาศัพท์  

คำกริยาราชาศัพท์บางคำสามารถเป็นราชาศัพท์ได้ในตัว แต่บางคำต้องเปลี่ยนรูปด้วยการ เติมคำว่า ‘ทรง’ หรือ ‘เสด็จ’ นำหน้าคำกริยา/คำนามทั่วไป 

 ตัวอย่างคำกริยาราชาศัพท์ 

• คำกริยาราชาศัพท์ที่บัญญัติขึ้นเฉพาะ เช่น เสวย บรรทม สิ้นพระชนม์ 
• คำกริยาราชาศัพท์ ทรง+กริยาสามัญ เช่น ทรงเล่น ทรงยินดี ทรงใช้ 
• คำกริยาราชาศัพท์ ทรง+นามสามัญ เช่น ทรงช้าง ทรงม้า  
• คำกริยาราชาศัพท์ ทรง+นามราชาศัพท์ เช่น ทรงพระประชวร ทรงพระอักษร 
• คำกริยาราชาศัพท์ที่ใช้ เสด็จนำหน้า เช่น เสด็จไป เสด็จพระราชสมภพ
• 
  

คำสรรพนามราชาศัพท์

คำสรรพนามราชาศัพท์ หมายถึง สรรพนามแทนชื่อที่ใช้สำหรับพระมหากษัตริย์ พระราชาชินี และพระบรมวงศานุวงศ์ โดยแบ่งใช้ตามลำดับชั้นตามฐานันดรศักดิ์ 

ยกตัวอย่างคำสรรพนามที่ใช้เฉพาะพระมหากษัตริย์ 

            - สรรพนามราชาศัพท์ บุรุษที่ 1 เช่น ข้าพระพุทธเจ้า เกล้ากระหม่อม

            - สรรพนามราชาศัพท์ บุรุษที่ 2 เช่น ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท ใต้ฝ่าพระบาท

            - สรรพนามราชาศัพท์ บุรุษที่ 3 เช่น พระองค์ ท่าน