ญี่ปุ่น เป็นประเทศที่คั่นกลางระหว่างทวีปและมหาสมุทร เมื่อถึงหน้าฝนตามฤดูกาล จึงมักเกิดฝนตกหนัก นอกจากนี้ ช่วงเดือนกรกฎาคมถึงตุลาคม พายุไต้ฝุ่นจะเข้าใกล้ทำให้เกิดแผ่นดินถล่ม ไต้ฝุ่นเป็นระบบความกดอากาศต่ำ หรือพายุหมุนเขตร้อน ที่ก่อตัวเหนือทะเลเขตร้อนในมหาสมุทรแปซิฟิกตะวันตกเฉียงเหนือหรือทะเลจีนตะวันออก โดยมีความเร็วลมสูงสุดเฉลี่ย 10 นาที ที่ 17 เมตร/วินาทีหรือสูงกว่า เมื่อพายุไต้ฝุ่นเข้าใกล้ อาจทำให้ฝนตกหนัก เกิดน้ำท่วม และคลื่นพายุ ความเสียหายที่เกิดขึ้นส่งผลให้ดินถล่ม หากฝนตกปริมาณมากแม้ในช่วงเวลาสั้น ๆ ก็อาจเกิดน้ำท่วม
ที่มหาวิทยาลัยโอซาก้า มีการพัฒนาเทคโนโลยีการเตือนภัยสภาพอากาศ ที่จะทำให้รู้สถานการณ์ฝนล่วงหน้า เมื่อรู้ข้อมูลอย่างรวดเร็วจะสามารถรับมือและป้องกันการสูญเสียที่จะเกิดขึ้นต่อชีวิตและทรัพย์สินได้ เพราะระหว่างฝุ่นละอองในอากาศเกินค่ามาตรฐาน พายุ น้ำป่าไหลหลาก แผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด ล้วนเป็นเหตุการณ์ที่ไม่มีใครอยากให้เกิดขึ้น แต่ปัจจุบันและอนาคตทุกคนทั่วโลกต่างต้องเผชิญกับเหตุการณ์นี้มากขึ้น ญี่ปุ่นจึงเป็นหนึ่งในประเทศที่ต้องคิดค้นเทคโนโลยีใหม่ ๆ เพื่อเฝ้าระวังรับมือภัยพิบัติในทุกรูปแบบ โดยเฉพาะการพยากรณ์อากาศ
โทโมโอะ ยูชิโอะ อาจารย์มหาวิทยาลัยโอซาก้า ผู้คิดค้นเครื่องพยากรณ์เรด้าร์แบบพิเศษ ซึ่งใช้เวลาศึกษาค้นคว้ามานานกว่า 6 ปี โดยเครื่องตรวจวัดเรด้าร์พิเศษ 1 ชุด มีอุปกรณ์เรด้าร์ทั้งหมด 128 ตัว ทำให้สามารถจับสัญญาณสภาพอากาศได้แบบละเอียดและรวดเร็ว เครื่องตรวจจับทิศทางลมแบบอัตโนมัติ
“ช่วงแรกๆ เกิดอุปสรรคปัญหา เครื่องพยากรณ์เรด้าร์แบบพิเศษไม่ได้รับความสนใจ จึงร่วมมือกับนักศึกษา มหาวิทยาลัยโอซาก้า ช่วยกันพัฒนาคิดค้นความเร็วของน้ำฝนแบบเรียลไทม์ ก่อนจะส่งผลการศึกษาที่ได้ให้รัฐบาลญี่ปุ่น เพื่อให้เห็นความสำคัญของปริมาณและความเร็วฝนว่ามีผลต่อการช่วยเหลือประชาชน หากสภาพอากาศแปรปรวนจนนำไปสู่ภัยพิบัติขนาดใหญ่ จึงอยากให้รัฐบาลสนับนสนุนการจัดตั้งศูนย์กลางวิจัยเรื่องฝนในเมืองแห่งนี้ ผลของความไม่ย่อท้อและผลการศึกษาทำให้ภาครัฐเกิดความตระหนัก จึงได้รับการสนับสนุน”
อาจารย์โทโมโอะ บอกว่า เมื่อดูสภาพท้องฟ้าด้วยตาเปล่าจะเห็นว่ามีเมฆมาก คาดการณ์ได้ว่าฝนกำลังจะตก แต่ผลจากเรด้าร์ที่ขึ้นหน้าจอจากเครื่องตรวจวัดสภาพอากาศแบบพิเศษ ขึ้นสีฟ้าและสีแดงโดยมีรอยตัดด้านตรง ประมวลผลอย่างละเอียดว่า สภาพอากาศด้านบนฝนน้อยด้านล่างฝนเยอะ เพราะเครื่องมือที่คิดค้นเป็นการพยากรณ์อากาศแบบเรียลไทม์ หรือการพยากรณ์อากาศตามเวลาจริง เป็นการวัดความเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศในระยะ 60 กิโลเมตรโดยรอบผ่านการทำงานเรด้าร์ตลอด เพื่อดูปริมาณเมฆฝน ความแรงของลมและรายงานผลทุก 10 วินาที แตกต่างจากอุปกรณ์แบบเดิมที่รายงาน 24 ชั่วโมง รายงานผลทุก 15 นาที ดังนั้นจึงสามารถเตือนภัยประชาชนได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำ หากเจอพายุฝนกระทันหัน เพราะการที่ทุกคนรับรู้ข้อมูลเร็วมากเท่าไหร่ ความสูญเสียจะลดลง และเอาตัวรอดได้มากขึ้น
นอกจากนี้ กรมอุตุนิยมวิทยา ประเทศญี่ปุ่น ได้นำนวัตกรรมเครื่องพยากรณ์เรด้าร์แบบพิเศษของอาจารย์โทโมโอะ มาใช้เพื่อพยากรณ์อากาศเตือนภัยประชาชนในประเทศเพื่อความแม่นยำและรวดเร็วยิ่งขึ้น ด้วยการรายงานผลทุก 10 วินาที ตอบโจทย์วัตถุประสงค์ที่ต้องการให้ประชาชนมีความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินจากภัยธรรมชาติได้มากที่สุด เพราะภัยพิบัติแต่ละครั้งสร้างความสูญเสียให้ประเทศอย่างมหาศาล
นอกจากการเตือนภัยจากสภาพอากาศบนท้องฟ้าแล้ว ใต้พื้นดินก็มีความเสี่ยงภัยพิบัติไม่ต่างกัน โดยเฉพาะปัญหาพื้นดินทรุดตัว หรือหลุมยุบที่เกิดขึ้นบ่อยครั้งทั่วโลก สร้างความสูญเสียต่อชีวิตและทรัพย์สินจำนวนมหาศาล จึงนำไปสู่การคิดค้นนวัตกรรมที่เรียกว่า รถสแกนถนน เทคโนโลยีที่คิดค้นขึ้นโดยภาคเอกชน จะทำการบันทึกภาพวีดีโอ ระหว่างการขับสำรวจช่องจราจรตลอดเส้นทาง เพื่อสแกนถนนผ่านกล้องจำนวน 4 ตัว ที่ถูกติดตั้งรอบคันรถทั้งด้านหน้า ด้านข้างและด้านหลัง ทั้ง 3 ระบบทำงานพร้อมกันเพื่อตรวจหาหลุมบบ่อที่อยู่ลึกลงไป ป้องกันการเกิดถนนทรุดในอนาคต
ภาพที่ถ่ายได้จากรถตรวจสแกนถนน ถูกนำไปให้เจ้าหน้าที่วิเคราะห์ข้อมูล เนื่องจากถนนที่มีรอยลึก ย่อมมีความอันตราย หากปล่อยทิ้งไว้หลุมขนาดเล็กๆ ประมาณ 20 เมตรเพียง 1 หลุม ในอนาคตมีแนวโน้มที่จะขยายใหญ่ขึ้น ส่วนสาเหตุการเกิดหลุมเหล่านี้ เกิดขึ้นหลังการซ่อมสายไฟฟ้าใต้ดิน โดยไม่อัดดินให้แน่นจึงทำให้เกิดหลุมขนาดลึกลงเรื่อยๆ อีกสาเหตุเกิดจากท่อประปาที่ฝังใต้ดินมีการรั่วซึมแม้จะเล็กน้อย แต่ดินจะค่อยๆ ไหลเข้าไปในท่อน้ำทำให้ดินค่อยๆ ทรุดตัวลงเกิดเป็นถนนยุบเป็นหลุมขนาดใหญ่
จากผลการสำรวจ พบว่าบริเวณใต้พื้นที่ป้ายรถโดยสารประจำทาง มีหลุมขนาดเล็กเกิดขึ้นจำนวนมาก สะท้อนว่าหากไม่เร่งซ่อมแซม ในอนาคตรถประจำทางที่ขับผ่านป้ายแห่งนี้อาจเสี่ยงตกหลุม เมื่อได้ผลการวิเคราะห์แล้วเจ้าหน้าที่จะส่งข้อมูลเหล่านี้ให้หน่วยงานที่ดูแลเพื่อทำการแก้ไขต่อไป
หมายเหตุ : ถอดความจากรายการดูให้รู้ ตอน พยากรณ์แบบนี้ก็มีด้วย