ทักษะการเขียน คือการถ่ายทอดความรู้ ความคิด และความรู้สึก ผ่านตัวอักษรไปยังผู้อ่าน ซึ่งการใช้โวหารการเขียนถือเป็นสิ่งสำคัญที่ทำให้ผู้อ่านเข้าใจชัดเจนถึงเรื่องราวที่ผู้เขียนต้องการสื่อสาร ในวันนี้ ALTV ได้นำสรุปหลักการใช้โวหารการเขียนทั้ง 6 ประเภทมาฝากกัน 

ความหมายของโวหาร 

โวหาร หมายถึง การเรียบเรียงถ้อยคำให้สอดคล้องกับเนื้อเรื่องที่ผู้เขียนต้องการถ่ายทอด สามารถจำแนกโวหารทั้งหมดได้ 6 ประเภท ได้แก่ บรรยายโวหาร พรรณาโวหาร อุปมาโวหาร เทศนาโวหาร อธิบายโวหาร และสาธกโวหาร  

บรรยายโวหาร “สั้น กระชับ ได้ใจความ”   

ใช้เล่าเรื่องราวหรือเหตุการณ์ ว่าใครทำอะไร ที่ไหน อย่างไร ใช้ภาษาสั้นกระชับตรงไปตรงมา เน้นสาระสำคัญ สามารถพบได้ในงานเขียนทั่วไป เช่น การเขียนบทความ รายงานวิทยานิพนธ์ การรายงานข่าว การจดบันทึก จดหมายเหตุ   

💡ตัวอย่างการเขียนแบบบรรยายโวหาร 

• คนจีนเชื่อว่าหยกเป็นสิ่งมงคลที่ขจัดสิ่งอัปมงคล หากใครสวมใส่หยกติดตัว หยกจะทำให้เรื่องร้ายหมดไปและทำให้เกิดเรื่องมงคลแทน 
• นักร้องบนเวทีเปล่งเสียงร้องบทเพลงที่ทุกคนคุ้นหูและร้องตามไปพร้อมกัน 

พรรณาโวหาร “เน้นให้เห็นภาพ” 

พรรณาโวหารมุ่งเน้นการให้รายละเอียดภาพและอารมณ์ ให้ผู้อ่านรู้สึกซาบซึ้งและคล้อยตาม เรียบเรียงถ้อยคำสวยงาม มีการเล่นคำ เล่นเสียง และมักใช้คำวิเศษณ์หรือคำขยายคำนามเยอะ ไม่เขียนสั้นกระชับเหมือนบรรยายโวหารแต่ก็ไม่เยิ่นเย้อ     

💡ตัวอย่างการเขียนแบบพรรณาโวหาร 

• พลบมืดใกล้ค่ำนั้น ผืนฟ้าเบื้องบนสาดแสงสีแดงก่ำ ลูกไฟดวงโตทิ้งดวงลงลับโลกลาฟ้าอันโพล้เพล้ ทุกอย่างที่ตกอยู่ในความมืดแลดูตะคุ่ม ๆ อำพรางสายตาคนได้ไม่ยาก  
• นิดหน่อยมองผ่านม่านแสงสุดท้ายของดวงตะวันอันโพล้เพล้ เห็นเป็นเงาดำทะมึนอยู่ริมชายน้ำ 

อุปมาโวหาร “เปรียบเทียบสิ่งหนึ่งกับสิ่งหนึ่ง”  

อุปมาโวหารเป็นการเขียนเชิงเปรียบเทียบสิ่งหนึ่งกับสิ่งหนึ่ง เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจชัดเจนและเกิดอารมณ์ความรู้สึกมากขึ้น มีจุดสังเกตง่าย ๆ คือ มักปรากฏคำเปรียบเทียบ เช่น เหมือน เสมือน ดุจ ดั่ง คล้าย เท่า ประหนึ่ง ปาน ราวกับ เฉกเช่น เพียง และคำอื่น ๆ ที่มีความหมายเชิงเปรียบเทียบ 

💡ตัวอย่างการเขียนแบบอุปมาโวหาร  

• เธอมีปัญญาประดุจดั่ง อาวุธ น้ำเสียงไพเราะกังวลปานเสียงนกร้อง ท่าทางเธอราวกับนางพญา จมูกเหมือนลูกชมพู่   

เทศนาโวหาร “มีใจความสั่งสอน” 

เทศนาโวหาร หมายถึง โวหารที่มีจุดมุ่งหมายในการชักจูงใจผู้อ่าน มีการยกหลักเหตุผลให้รู้สึกน่าเชื่อถือและปฏิบัติตาม มีเนื้อหาสั่งสอน ให้ข้อคิด คติเตือนใจ มักใช้ในการให้โอวาท อบรมสั่งสอน 

💡ตัวอย่างการเขียนเทศนาโวหาร 

• อย่าได้ถือตัวว่าเป็นลูกเข้าแผ่นดิน พอมีอำนาจยิ่งใหญ่อยู่ในบ้านเมือง ถึงจะเกะกะไม่กลัวเกรงคุมเหงผู้ใด เขาก็คงจะมีความเกรงใจพ่อ ไม่ต้อสู้ หรือไม่อาจฟ้องร้องว่ากล่าว การซึ่งเชื่อใจดังนั้นเป็นการผิดแท้ทีเดียว (พระบรมราโชวาท : พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว)
• เราควรเห็นใจคนที่ทำอะไรผิดพลาด ถึงแม้จะช่วยเหลืออะไรเขาไม่ได้ ก็ไม่ควรซ้ำเติมให้เขารู้สึกแย่ลงกว่าเดิม 

สาธกโวหาร “ยกตัวอย่างเพื่อความชัดเจน” 

สาธกโวหารคือการเขียนที่มีการยกตัวอย่างหรือเรื่องราวประกอบ เพื่อให้ข้อความมีความหนักแน่นน่าเชื่อถือมากขึ้น บางครั้งมีการใช้คำที่แสดงการยกตัวอย่าง คือคำว่า เช่น และ ได้แก่  

💡ตัวอย่างการเขียนแบบสาธกโวหาร 

• ทุกคนอยากเป็นใหญ่เป็นโต เป็นเจ้าแห่งรัสเซียซึ่งยิ่งใหญ่มหึมาแล้วยังไม่พอ เป็นเจ้าแห่งอเมริกาแล้วก็ยังไม่พอ ทะเยอทะยานอยากจะเป็นเจ้าโลก อยากเป็นพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช  

อธิบายโวหาร “ขยายความเรื่องใดเรื่องหนึ่ง” 

อธิบายโวหารมีจุดมุ่งหมายขยายความให้เข้าใจเรื่องใดเรื่องหนึ่งอย่างชัดเจน มีการให้คำนิยาม การอธิบายขั้นตอน อธิบายเหตุและผล และการเปรียบเทียบความเหมือนและความแตกต่าง มีลักษณะภาษากระชับ ตรงไปตรงมา มักพบได้ในงานเขียนวิชาการ และตำราต่าง ๆ 

💡ตัวอย่างการเขียนแบบอธิบายโวหาร  

• LGBT หมายถึง Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender แต่ปัจจุบันเริ่มมีการใช้คำว่า LGBTQ+ กันอย่างแพร่หลาย เพื่รวม Queer เป็นคำกว้าง ๆ เรียกผู้ที่ไม่ใช่รักเพศตรงข้าม แต่ก็ไม่ระบุเพศตัวเองชัดเจน รวมถึงกลุ่มู้แสดงออกทางเพศที่ต่างไปจากแบบที่เรารู้จักกัน  (*หมายถึง ให้คำนิยามของ LGBT) 

เมื่ออ่านสรุปจบแล้ว สามารถฝึกทำข้อสอบทบทวนความเข้าใจอีกครั้ง กับครูพี่แป้ง มณฑิชา บูรพิสิทฐิกุล ได้ที่รายการ ห้องเรียนติวเข้ม ในวิชา A-Level ภาษาไทย : โวหารการเขียน (คลิก)