นายกรัฐมนตรี หนึ่งในอาชีพที่เด็กเยาวชนใฝ่ฝัน และมักตั้งคำถามว่า “อยากเป็นนายกฯ ต้องเรียนอะไรบ้าง?” เพื่อที่จะนำความรู้ความสามารถที่ได้ร่ำเรียนมาพัฒนาประเทศในอนาคต การบริหารประเทศไม่ใช่เรื่องง่าย ดังนั้น คนที่จะเข้ามาทำงานในฐานะนายกฯ ต้องมีทักษะรอบด้านทั้งศาสตร์และศิลป์ รวมถึงวิสัยทัศน์ที่กว้างไกลในการนำพาประเทศไปข้างหน้า 

สำหรับ “คุณสมบัติด้านการศึกษา” ของผู้ที่จะมาเป็นนายกฯ ต้องจบวุฒิอะไร? ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ปี 2560 ได้บัญญัติไว้ในมาตรา 160 ว่า รัฐมนตรีต้องสำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีหรือเทียบเท่า” ซึ่งก็แปลว่าคุณสมบัติดังกล่าว ไม่จำกัดที่สถาบัน หลักสูตร หรือสาขาวิชาที่เรียน ALTV จึงขอหยิบยกทักษะเด่น ๆ ที่นายกฯ ควรมี พร้อมแนะนำสาขาวิชาที่เกี่ยวข้องของแต่ละสถาบัน

อยากเป็นนายกฯ ควรรู้เรื่องใดบ้าง

💡รู้เรื่องการเมืองการปกครอง

เมื่อพูดถึงการเป็นนายกฯ สิ่งที่ไม่พูดถึงไม่ได้นั้นก็คือ “การเมืองการปกครอง” เกี่ยวข้องกับ “การใช้อำนาจทางการเมือง” ด้วยกฏหมาย หรือนโยบายสาธารณะ ในการควบคุมดูแลสังคมให้อยู่ร่วมกันด้วยสงบเรียบร้อย อำนาจทางนิติบัญญัติในระบบรัฐสภาภายใต้รัฐธรรมนูญ ตลอดจนการบริหารและการจัดการองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น ระบบตุลาการ และกระบวนการทางการเมือง ซึ่งนายก ฯ ต้องมีแนวคิดที่เป็นประชาธิปไตย มีคุณธรรมและจริยธรรมในการกระจายอำนาจในทุกภาคส่วน

รัฐศาสตร์ เป็นการศึกษาที่ว่าด้วยการเมืองการปกครอง, รัฐ, เศรษฐกิจและสังคม ส่งเสริมให้มีการการคิด วิเคราะห์และแสดงความคิดเห็นในเรื่องของรัฐ การเมือง การปกครอง เพื่อนำไปสู่การพัฒนาประเทศ รวมทั้งแนวทางการประกอบอาชีพ โดยแบ่งการศึกษาออกเป็นสาขาต่าง ๆ เช่น 

• ทฤษฎีการเมือง
• ปรัชญาการเมือง
• ประวัติศาสตร์การเมือง 
• การบริหารรัฐกิจ 
• รัฐประศาสนศาสตร์ 
• การพัฒนาการเมือง
• การเมืองระหว่างประเทศ 
• การปกครองและการบริหารรัฐ 
• การเมืองการปกครองท้องถิ่น

แม้ “รัฐศาสตร์” จะไม่ได้สอนเรื่องวิธีการเป็นนักการเมือง แต่ก็เป็นวิชาอันดับต้น ๆ ของคนที่ต้องการเข้าสู่เส้นทางการเมือง เนื่องจากการเรียนรัฐศาสตร์ช่วยให้มีความรู้ที่หลากหลาย เช่น การเมืองการปกครอง, ระบบราชการ, กฏหมาย, การเงิน, การศึกษา อีกทั้งผู้ที่จบรัฐศาสตรบัณฑิต สามารถเข้ารับราชการได้ทุกกระทรวง รวมถึงหน่วยงานรัฐวิสาหกิจและเอกชน

🧩ตัวอย่าง มหาวิทยาลัยที่เปิดสอน “หลักสูตรรัฐศาสตรบัณฑิต”

• มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์ 
• จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะรัฐศาสตร์ 
• มหาวิทยาลัยรามคำแหง คณะรัฐศาสตร์ 
• มหาวิทยาลัยศิลปากร คณะวิทยาการจัดการ สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์
• มหาวิทยาลัยมหาสารคาม วิทยาลัยการเมืองการปกครอง สาขาวิชารัฐศาสตร์
• มหาวิทยาลัยบูรพา คณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์
• มหาวิทยาลัยรังสิต คณะรัฐศาสตร์
• มหาวิทยาลัยนอร์ทกรุงเทพ คณะรัฐศาสตร์
• มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ คณะรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ 

ตัวอย่าง นายกรัฐมนตรีที่เรียนจบด้านการเมืองการปกครอง

ชวน หลีกภัย นายกรัฐมนตรีไทย คนที่ 20

• ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ทางรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
• ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ทางรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง
• รัฐศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (สาขาการเมืองการปกครอง) มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นายกรัฐมนตรีไทย คนที่ 28

• ปริญญารัฐศาสตรบัณฑิต คณะรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 
• ปริญญาโท รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเคนทักกีสเตต สหรัฐอเมริกา

สมชาย วงศ์สวัสดิ์ นายกรัฐมนตรีไทย คนที่ 26 รัฐประศาสนศาสตร์ มหาบัณฑิต หลักสูตรการจัดการภาครัฐและภาคเอกชนมหาบัณฑิต สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์

💡รู้เรื่องกฏหมาย

เนื่องจากนายกรัฐมนตรีอยู่ในฐานะ "หัวหน้ารัฐบาล" ซึ่งมีอำนาจในการบริหารและอำนาจนิติบัญญัติในระบบรัฐสภา จึงต้องรู้ความข้อกฎหมาย นโยบาย มาตรการ ระเบียบของรัฐบาล เพราะรัฐบาลเป็นผู้บังคับให้มีกฎหมาย กำหนดนโยบาย มาตรการ ข้อปฏิบัติต่าง ๆ เพื่อบริหารทรัพยากรของสังคม

ทั้งนี้นายกฯ เองก็ต้องเข้าใจขอบเขตอำนาจหน้าที่ของรัฐ เพื่อมิให้ล่วงล้ำสิทธิเสรีภาพของประชาชน ตลอดจนการบังคับใช้กฎหมายให้เป็นไปตามนโยบายที่ทำได้จริง

หากนายกฯ ใดมีการบังคับใช้กฎหมายไม่คงเส้นคงวา ทำให้เกิดการก่อการร้ายและการจลาจล ก็ย่อมส่งผลลบต่อภาพลักษณ์องค์กร เกิดความไม่แน่นอน ซึ่งเป็นการทำงานอย่างไร้ประสิทธิภาพ ดังนั้น กฎหมายจึงสัมพันธ์กับการพัฒนาประเทศอย่างยิ่งที่อาจส่งเสริมหรือเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาได้

สำหรับวิชาที่เกี่ยวข้องกับกฏหมายโดยตรง คือ นิติศาสตร์ เรียนเกี่ยวกับตัวบทกฎหมายที่ใช้เป็นกฏเกณฑ์ในการอยู่ร่วมกันในสังคม ทำความเข้าใจข้อบังคับใช้กฎหมายต่าง ๆ ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการกำหนดสิทธิหน้าที่ ความรับผิดชอบ และบทบาทของบุคคลในทุกกิจกรรม ทุกระดับ เพื่อให้เกิดความ “เป็นธรรม” และความสงบสุขในสังคม โดยการเรียนนิติศาสตร์จะมีสาระสำคัญ 3 ข้อหลัก ๆ คือ

• ทฤษฎี แนวคิด ของกฎหมาย ในส่วนสิทธิหน้าที่และความรับผิดชอบของบุคคลตั้งแต่เกิดจนตาย
• บทบาทของกฎหมาย การกำหนดขอบเขตอำนาจหน้าที่และการบังคับใช้อย่างเป็นธรรม
• คุณธรรมของกฏหมาย กระบวนการทางกฎหมายต้อง “บริสุทธิ์” และ “ยุติธรรม” การศึกษาจึงไม่ได้เน้นเฉพาะตัวบทกฎหมายเพียงอย่างเดียว แต่ให้ความสำคัญกับการวิเคราะห์กฎหมายในเชิงคุณธรรมด้วย

🧩ตัวอย่าง มหาวิทยาลัยที่เปิดสอน “หลักสูตรนิติศาสตร์” 

• มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คณะนิติศาสตร์
• จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะนิติศาสตร์
• มหาวิทยาลัยรามคำแหง คณะนิติศาสตร์
• มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ คณะนิติศาสตร์
• มหาวิทยาลัยบูรพา คณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์
• มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช สาขาวิชานิติศาสตร์ 
• มหาวิทยาลัยกรุงเทพ คณะนิติศาสตร์
• มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ คณะนิติศาสตร์
• มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย คณะนิติศาสตร์ 
•  มหาวิทยาลัยรังสิต คณะนิติศาสตร์

โดยแต่ละสถาบันอาจแยกเป็นสาขาย่อย เช่น

• กฎหมายแพ่งและพาณิชย์
• กฎหมายพาณิชย์ และธุรกิจ
• กฎหมายมหาชน
• กฎหมายวิชาชีพในการะบวนการยุติธรรม 
• กฎหมายการระหว่างประเทศ
• กฎหมายภาษี
• กฎหมายสำหรับครอบครัว
• กฎหมายเพื่อการพัฒนา

ตัวอย่าง นายกรัฐมนตรีที่เรียนจบด้านกฏหมาย หลักสูตรนิติศาสตร์

ปรีดี พนมยงค์ นายกรัฐมนตรีคนที่ 7 

• ปริญญาตรีและปริญญาโท สาขากฎหมาย มหาวิทยาลัยก็อง ประเทศฝรั่งเศส
• ปริญญาดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยปารีส ประเทศฝรั่งเศส

อานันท์ ปันยารชุน อดีตนายกรัฐมนตรีไทย คนที่ 18 ปริญญาตรีด้านกฎหมาย มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์

ชวน หลีกภัย อดีตนายกรัฐมนตรีไทย คนที่ 20 

• นิติศาสตร์บัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
• ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ทางนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยฟิลิปปินส์
• นิติศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
• นิติศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

บรรหาร ศิลปอาชา อดีตนายกรัฐมนตรีไทย คนที่ 21

• ปริญญาตรี นิติศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยรามคำแหง
• ปริญญาโท นิติศาสตรมหาบัณฑิต สาขากฎหมายมหาชน มหาวิทยาลัยรามคำแหง
• ปริญญากิตติมศักดิ์ ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาการบริหารการศึกษา สถาบันราชภัฏสวนสุนันทา

สมชาย วงศ์สวัสดิ์ อดีตนายกรัฐมนตรีไทยคนที่ 26 จบนิติศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 

สมัคร สุนทรเวช อดีตนายกรัฐมนตรีไทย คนที่ 25 นิติศาสตรบัณฑิต คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

💡รู้เรื่องการบริหารและการจัดการ

เนื่องจากนายกฯ มีหน้าที่รับผิดชอบด้านการบริหารราชการ เสนอนโยบาย และวางแผนการพัฒนาด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมือง และความมั่นคงของชาติ จึงจำเป็นต้องรู้วิธีบริหารและการจัดการทรัพยากรต่าง ๆ เช่น คน เงิน วัสดุสิ่งของอันเป็นเครื่องมือในการจัดการ เพื่อให้งานนั้นสำเร็จตามเป้าหมาย พร้อมทั้งติดตามผลแล้วนำมาปรับปรุงให้ดีขึ้น

การบริหารและการจัดการ เป็นกระบวนการบริหารการจัดการ แนวคิด ทฤษฎี และกลยุทธ์ต่าง ๆ เพื่อนำไปประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับทำงานให้เกิดประสิทธิภาพในองค์การ มีการจัดการเชิงกลยุทธ์ หลักการบริหารองค์กร การตัดสินใจทางธุรกิจ การวางนโยบายองค์กร ซึ่งทักษะนี้เป็นประโยชน์สำหรับผู้ต้องการมีกิจการเป็นของตนเอง

ในระดับปริญญาตรี สาขาวิชาที่เกี่ยวข้องกับการบริหารและการจัดการ มักอยู่ใน สูตรบริหารธุรกิจบัณฑิต ของคณะบริหารธุรกิจ หรือคณะวิทยาการจัดการในมหาวิทยาลัยต่าง ๆ เป็นการเรียนเกี่ยวกับกระบวน แนวคิด ทฤษฏีด้านการบริหารและการจัดการประกอบด้วย

• การวางแผน (Planning)
• การจัดองค์การ (Organizing) 
• การจัดการคณะทำงาน (Staffing) 
• การอำนวยการ (Directing) 
• การประสานงาน (Coordinating)
• การรายงาน (Reporting) 
• และการงบประมาณ (Budgeting)
• ภาวะผู้นำ (Leading)
• การควบคุม (Controlling)

รวมถึงจริยธรรมในการทำงาน ความรู้เหล่านี้สามารถนำมาใช้ทั้งการบริหารราชการ การบริหารธุรกิจ ตลอดจนการจัดการทุกสาขา

🧩ตัวอย่าง มหาวิทยาลัยที่เปิดสอน “หลักสูตรเกี่ยวกับการบริหารและการจัดการ”

• จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี สาขาบริหารธุรกิจ
• มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี สาขาบริหารธุรกิจ
• มหาวิทยาลัยศิลปากร คณะวิทยาการจัดการ
• มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ หลักสูตรบริหารธุรกิจบัณฑิต สาขาการจัดการ
• มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ คณะวิทยาการจัดการ
• มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ คณะบริหารธุรกิจ สาขาวิชาการจัดการ
• มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย คณะบริหารธุรกิจบัณฑิต
• มหาวิทยาลัยกรุงเทพ คณะบริหารธุรกิจ 
• มหาวิทยาลัยรังสิต คณะบริหารธุรกิจ สาขาวิชาการจัดการ
• มหาวิทยาลัยราชภัฏต่าง ๆ ในคณะวิทยาการจัดการ

ตัวอย่าง นายกรัฐมนตรีที่เรียนจบหลักสูตรด้านการบริหารและการจัดการ

สมชาย วงศ์สวัสดิ์ นายกรัฐมนตรีไทย คนที่ 26 ปริญญาบริหารธุรกิจดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (การจัดการ) มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา

💡รู้เรื่องเศรษฐกิจ

สถานการณ์ทางเศรษฐกิจ มีผลกระทบต่อประเทศชาติเป็นอย่างมาก เพราะหมายถึงปากท้องของประชาชนทุกคน หากเศรษฐกิจในสังคมใดเติบโตสูงขึ้น เกิดการลงทุนเพิ่มขึ้น มีการจ้างงานเพิ่มขึ้น ทำให้ “ประชาชนมีรายได้และมีกำลังซื้อมากขึ้น” ตามไปด้วย

ในทางกลับกัน เมื่อประเทศอยู่ในวิกฤตที่ทำให้เศรษฐกิจตกต่ำ จะมีผลกระทบต่อรายได้ขององค์กรและภาครัฐ การจัดเก็บภาษีลดลง ทำให้งบประมาณของโครงการพัฒนาด้านต่าง ๆ ลดลงไปด้วย และหากเศรษฐกิจตกต่ำอย่างต่อเนื่องก็จะเกิด “การว่างงาน” สิ่งที่ตามมา คือการเกิดอาชญากรรม จึงเป็นเหตุผลที่นายกฯ ที่จะต้องวางนโยบายให้เหมาะสมกับเศรษฐกิจของประเทศ โดยมีแนวทางและแผนการทำงานในการกระตุ้นเศรษฐกิจ พัฒนาสังคม และรับมือกับวิกฤตต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น

เศรษฐศาสตร์ เป็นวิชาที่เกี่ยวข้องกับเศรษฐกิจของสังคมโดยตรง ที่ว่าด้วยเหตุผล การตัดสินใจ และพฤติกรรมที่เกี่ยวข้องกับความเป็นอยู่ทั้งในชีวิตประจำวัน ระดับครอบครัว ไปจนถึงในระดับประเทศ ซึ่งจะศึกษาพฤติกรรมมนุษย์และสังคม ทั้งการผลิต การบริโภค การกระจายสินค้า และการบริการ เพื่อจัดสรรทรัพยากรที่มีอย่างจำกัดให้เกิดประโยชน์สูงสุด เช่น การตัดสินใจว่าจะผลิตอะไรดี? หรือจะให้ใครเป็นผู้ผลิต? โดยใช้ “ระบบตลาด” มาเป็นเกณฑ์วางแผนว่า ควรผลิตสินค้าอะไร จำนวนเท่าไหร่ วิธีการใด เป็นต้น 

ปัจจุบันการเรียนวิชาเศรษฐศาสตร์มี 2 แขนง คือ

• เศรษฐศาสตร์จุลภาค (Microeconomics) เป็นการศึกษากิจกรรมทางเศรษฐกิจของบุคคล ครัวเรือน ในระยะเวลา ๆ สั้น ช่วงใดช่วงหนึ่ง เช่น การศึกษาพฤติกรรมการบริโภคของผู้บริโภครายใดรายหนึ่งในการตัดสินใจเลือกซื้อสินค้า เป็นต้น
• เศรษฐศาสตร์มหภาค (macroeconomics) เป็นการศึกษาภาวะเศรษฐกิจโดยส่วนรวมในระดับประเทศ ได้แก่ การผลิตของระบบเศรษฐกิจ การบริโภค การออม และการลงทุนรวมของประชาชน การจ้างงาน ภาวะการเงินและการคลังของประเทศ และอื่น ๆ 

ประโยชน์ของความรู้ทางเศรษฐศาสตร์ ทำให้เข้าใจปัญหาทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ทั้งสาเหตุและผลกระทบต่อบุคคล ครอบครัว และประเทศชาติ สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันอย่างมีเหตุผล เลือกแนวทางในการแก้ปัญหาเศรษฐกิจ ตลอดจนสามารถวางนโยบายให้เหมะสมกับเศรษฐกิจขององค์กรหรือประเทศได้

🧩ตัวอย่าง มหาวิทยาลัยที่เปิดสอน “หลักสูตรเศรษฐศาสตรบัณฑิต” ส่วนมากอยู่ใน “คณะเศรษฐศาสตร์” แต่ละสถาบันแบ่งเป็นสาขาต่าง ๆ ดังนี้

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะเศรษฐศาสตร์

• สาขาเศรษฐศาสตร์ทฤษฎี
• สาขาเศรษฐศาสตร์การพัฒนา
• สาขาเศรษฐศาสตร์ระหว่างประเทศ
• สาขาเศรษฐศาสตร์สาธารณะ
• สาขาเศรษฐศาสตร์การเงิน
• สาขาเศรษฐศาสตร์ปริมาณวิเคราะห์
• สาขาเศรษฐศาสตร์แรงงานและทรัพยากรมนุษย์
• สาขาเศรษฐศาสตร์สิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ
• สาขาเศรษฐศาสตร์ว่าด้วยองค์กรและองค์กรอุตสาหกรรม

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (วิทยาเขตบางเขน)

• สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์
• สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ประยุกต์และธุรกิจเกษตร
• สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์สหกรณ์
• สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์การประกอบการ (นานาชาติ)

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คณะเศรษฐศาสตร์

• สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ทฤษฎีและปริมาณ
• สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ธุรกิจ
• สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์การเงิน
• สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์สาธารณการพัฒนาและการเมือง
• สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ทั่วไป

มหาวิทยาลัยขอนแก่น คณะวิทยาการจัดการ 

• สาขาเศรษฐศาสตร์ 
• สาขาเศรษฐศาสตร์ธุรกิจ

มหาวิทยาลัยรังสิต คณะเศรษฐศาสตร์

• สาขาเศรษฐศาสตร์ดิจิทัล
• สาขาเศรษฐศาสาตร์การเงินดิจิทัล
• สาขาเศรษฐศาสตร์ภาครัฐดิจิทัล 

มหาวิทยาลัยของแก่น วิทยาเขตหนองคาย คณะสังคมศาสตร์บูรณาการ สาขาเศรษฐศาสตร์  

มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ วิชาเอกเศรษฐศาสตร์ และเศรษฐศาสตร์ธุรกิจ

มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย คณะเศรษฐศาสตร์ สาขาเศรษฐศาสตร์ 

ตัวอย่าง นายกรัฐมนตรีที่เรียนจบหลักสูตรด้านเศรษฐศาสตร์

หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช อดีตนายกรัฐมนตรี​ไทย​ คนที่​ 13

ระดับปริญญาตรีและปริญญาโท สาขาปรัชญา การเมือง และเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด ประเทศอังกฤษ

อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ อดีตนายกรัฐมนตรีไทยคนที่ 27

• ระดับปริญญาตรี สาขาวิชาปรัชญา การเมือง และ เศรษฐศาสตร์ (philosophy, politics and economics, PPE) มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด ประเทศอังกฤษ 
• ระดับปริญญาโททางด้านเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด ประเทศอังกฤษ 

💡รู้เรื่องสังคมและวัฒนธรรม 

ประเด็นด้านสังคมและวัฒนธรรมเป็นเรื่องที่นายกฯ ไม่ควรมองข้าม เพราะเป็นปัจจัยหนึ่งที่สะท้อนวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน ซึ่งควรนำมาวิเคราะห์และปรับให้เหมาะสมกับการกำหนดนโยบายต่าง ๆ เช่น 

• โครงสร้างประชากร มีผลต่อการกำหนดนโยบาย เช่น หากเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ รัฐจะต้องจัดสรรงบประมาณเกี่ยวกับผู้สูงอายุมากขึ้น
• การอพยพย้ายถิ่น การย้ายเข้าย้ายออกมีผลต่อความสมดุลของแรงงานและการจ้างงาน ซึ่งจะมีผลกระทบต่อเศรษฐกิจในพื้นที่นั้นด้วย
• การศึกษา การศึกษาของสังคมมีผลต่อการพัฒนาประเทศ เพราะประชากรที่มีการศึกษาย่อมต้องการคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น และการมีส่วนร่วมการตัดสินใจในกิจกรรมต่าง ๆ
• ศาสนา การกำหนดนโยบายต่าง ๆ ต้องประเมินด้วยว่าสิ่งนั้นขัดแย้งต่อหลักศาสนาของคนในสังคมหรือไม่
• ค่านิยม ค่านิยมใดของประชาชนส่งเสริมหรือเป็นอุปสรรคต่อโครงการ เช่น หากกระทรวงการคลังมีนโยบายให้ประชาชนกู้ยืมเงินของรัฐ ต้องวิเคราะห์ให้ชัดเจนว่า ประชาชนในแต่ละพื้นที่ มีค่านิยมการใช้เงินอย่างไร เพื่อป้องกันปัญหาหนี้สูญที่อาจตามมาในภายหลัง 
• การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ปัจจุบันประชาชนตระหนักต่อปัญหาสิ่งแวดล้อมและมีการจัดตั้งองค์กรอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมอย่างแพร่หลาย ดังนั้น การทำงานของภาครัฐและภาคธุรกิจต้องไม่สร้างผลกระทบทางลบต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งมีแนวโน้มจะได้รับการสนับสนุนและความร่วมมือจากกลุ่มอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม รวมถึงชุมชนในพื้นที่นั้นด้วย
• การคุ้มครองผู้บริโภค สินค้าและบริการในปัจจุบันมีเพิ่มมากขึ้น ภาครัฐและเอกชนจึงต้องควบคุมคุณภาพให้ได้มาตรฐาน รับผิดชอบต่อสังคมและผู้บริโภคมากขึ้น

สำหรับการศึกษาความหลากหลายทางสังคมและวัฒนธรรม มักอยู่ใน “คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์” เป็นการเรียนเกี่ยวกับสภาวะของมนุษย์ตั้งแต่เกิดจนตาย ศึกษาประวัติศาสตร์ วิวัฒนาการ และการปรับตัวของมนุษย์ในสภาพแวดล้อมต่าง ๆ การศึกษาด้านวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับภาษาและการดำรงชีวิตของมนุษย์ โดยแต่ละสาขาจะเจาะลึกมากขึ้น เช่น ภาษาต่าง ๆ ทั่วโลก, ประวัติศาสตร์, สังคมและวัฒนธรรม ,การเมือง, วรรณคดี, ภูมิศาสตร์, ปรัชญาและศาสนา, ศิลปะการแสดง, บรรณารักษศาสตร์ จิตวิทยา ฯลฯ 

บางมหาวิทยาลัยจะใช้ชื่อคณะที่แตกต่างกันออกไป แต่รายวิชาพื้นฐานหรือเนื้อหาที่สอนค่อนข้างใกล้เคียงกัน ได้แก่ คณะศิลปศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ และคณะศึกษาศาสตร์

🧩ตัวอย่าง มหาวิทยาลัยที่มีหลักสูตรด้านสังคมและวัฒนธรรม

• มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา
• มหาวิทยาลัยขอนแก่น คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
• มหาวิทยาลัยบูรพา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
• มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์
• มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ คณะสังคมศาสตร์
• มหาวิทยาลัยมหิดล คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์
• มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี คณะศิลปศาสตร์ สาขาวิชาการพัฒนาสังคม

ตัวอย่าง นายกรัฐมนตรีที่เรียนจบหลักสูตรด้านสังคมและวัฒนธรรม

หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช อดีตนายกรัฐมนตรีไทย​ คนที่​ 6 ปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขามนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยแห่งชาติไทเป

นิวัฒน์ธำรง บุญทรงไพศาล อดีตรักษาการนายกรัฐมนตรี จบคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

💡รู้เรื่องการทูต

การทูต เป็นศิลปะด้านการสื่อสาร เจรจา เพื่อใช้ในการติดต่อธุระต่าง ๆ ระหว่างบุคคลที่ได้รับการรับรองอย่างเป็นทางการให้เป็นตัวแทนการเจรจาขององค์กรหรือประเทศ โดยประโยชน์ด้านความสัมพันธ์ หรือทำข้อตกลงด้านกฏหมายระหว่างประเทศ ซึ่งในบางครั้งนายกฯ อาจถูกเชิญให้เข้าไปเจรจาเพื่อทำข้อตกลงหรือการปฏิบัติงานต่าง ๆ กับรัฐอื่นในต่างประเทศ ในฐานะ “ตัวแทนของรัฐ” เพื่อเชื่อมสัมพันธไมตรีระหว่างประเทศโดยต่างฝ่ายต่างได้ประโยชน์ร่วมกันสำหรับประชาชนของประเทศนั้น ๆ 

การเป็นผู้แทนทางการทูตนั้นจึงจำเป็นต้องมีทักษะรอบด้านในเจรจาประเด็นต่าง ๆ อย่างมืออาชีพ เช่น ภาษาต่างประเทศ, ทักษะการเจรจาต่อรอง, จิตวิทยาการสื่อสาร, กฏหมายระหว่างประเทศ, เศรษฐศาสตร์ระหว่างประเทศ เป็นต้น

สำหรับสาขาวิชาที่เป็นประโยชน์ในด้านการทูตที่สุด คือ หลักสูตรรัฐศาสตรบัณฑิต อยู่ในคณะรัฐศาสตร์ มีเนื้อหาคลอบคลุมทั้งด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ, กฎหมาย, เศรษฐศาสตร์, สังคมวิทยาและมานุษยวิทยา รวมถึงการเมืองการปกครอง และการบริหารรัฐกิจ

นอกจากนี้ยังหลักสูตรอื่น ๆ ที่เป็นประโยชน์ด้านภาษาและการสื่อสารระหว่างประเทศ เช่น 

• หลักสูตรอักษรศาสตรบัณฑิต คณะอักษรศาสตร์
• หลักสูตรบริหารธุรกิจบัณฑิต คณะบริหารธุรกิจ สาขาวิชาธุรกิจระหว่างประเทศ

🧩ตัวอย่าง มหาวิทยาลัยที่เปิดสอน “ภาควิชาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ”

• จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะรัฐศาสตร์ 
• มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คณะรัฐศาสตร์
•  มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ สาขาวิชารัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ (ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ)
• มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ คณะรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์
• มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ คณะสังคมศาสตร์ สาขาวิชารัฐศาสตร์ (ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ)
• มหาวิทยาลัยมหาสารคาม วิทยาลัยการเมืองการปกครอง
• มหาวิทยาลัยรังสิต สถาบันการทูตและการต่างประเทศ สาขาวิชาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศและการพัฒนา

🧩ตัวอย่าง มหาวิทยาลัยที่เปิดสอนหลักสูตรเกี่ยวกับ “ภาษาต่างประเทศ”

• จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย คณะอักษรศาสตร์
• มหาวิทยาลัยศิลปากร คณะอักษรศาสตร์
• มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ คณะมนุษยศาสตร์
• มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์
• มหาวิทยาลัยแม่โจ้ คณะศิลปศาสตร์ 

การเป็นนายกฯ หรือนักการเมือง ไม่ควรจำกัดที่รูปแบบการศึกษาหรือสาขาที่เรียน เพราะในสังคมมีหลากหลายอาชีพ ดังนั้น ควรเลือกคนที่เป็นตัวแทนประชาชนอย่างแท้จริง ซึ่งเป็นผู้มีประสบการณ์ มีความสามารถ คุณธรรม และความรับผิดชอบเพื่อมาพัฒนาประเทศให้ดีกว่าเดิม

ติดตามข่าวสารและเกาะติดสถานการณ์ การเลือกตั้ง 66 #เลือกอนาคตประเทศไทย กับ ThaiPBS ได้ทาง www.thaipbs.or.th/Election66

ขอบคุณแหล่งข้อมูล : รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย, หนังสือเสริมวิชาเศรษฐศาสตร์, พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์