“นี่มันคำถามบ้าอะไรเนี่ย?!”

คือสิ่งที่คิดอยู่ในใจตลอดการชม “Cunk on Earth – มองโลกผ่านคังค์” 

รายการเริ่มต้นขึ้นด้วยการฉายภาพธรรมชาติอันสวยงามไปจนความศิวิไลซ์ของดาวโลก ตัดสลับกันในจังหวะสไตล์สารคดีเพื่อการศึกษาแบบช่อง Discovery หรือ History Channel ที่เคยดูตอนเด็ก ๆ ร่วมกับการเกริ่นนำโดย ‘ฟิโลมินา คังค์’ หญิงวัยกลางคนสำเนียงบริทิชที่เปิดตัวมาในเสื้อเชิ้ตสีฟ้าและสูทเบลเซอร์คู่กับกางเกงสแล็กสวมทับด้วยโค้ทยาวลายตารางสีน้ำตาล ผมสีบรูเน็ตต์ถูกรวบไว้เป็นหางม้าดูทะมัดทะแมงเข้ากันกับบุคลิกของผู้ดำเนินรายการที่จะพาผู้ชมไปสู่โลกแห่งการเรียนรู้

ถ้าเปิดทิ้งไว้ระหว่างรีดผ้าหรือถูบ้านแล้วดูไปแบบผ่าน ๆ เราก็คงเข้าใจว่านี่เป็นสารคดีเล่าประวัติศาสตร์ทั่วไป

แต่เมื่อลองตั้งใจฟัง (หรือตั้งใจอ่านซับไตเติ้ล) ดี ๆ

“นี่คือดาวเคราะห์ของเรา ดาวเคราะห์โลก มันคือดาวเคราะห์ที่ฉันกำลังยืนอยู่ตอนนี้ ถ้าหากคุณไม่ได้ชมรายการนี้ระหว่างไฟลต์บิน หรือกำลังร่วงลงมาจากตึกสูง ก็เป็นไปได้ว่าคุณก็กำลังอยู่บนดาวดวงนี้เช่นกัน”

เอ๊ะ...

“นี่คือเรื่องราวอันน่าทึ่งว่ามนุษยชาติเปลี่ยนแปลงโลกจากการที่มีแต่ธรรมขาติไร้แก่นสารมาสู่ความทันสมัยเช่นนี้ได้อย่างไร และเราสร้างมันขึ้นมาด้วยการมีเพียงสองมือเปล่า ...และความคิดจินตนาการ ...แล้วก็เครื่องมือ และกระแสไฟฟ้า ...แล้วก็อินเทอร์เน็ตด้วย”

เอิ่ม... มันแหม่ง ๆ นะ ว่ามั้ย

Philomena Cunk ปรากฏตัวครั้งแรกในรายการโทรทัศน์ “Charlie Brooker’s Weekly Wipe” ออกอากาศทางช่อง ​BBC ของประเทศอังกฤษในฐานะ commentator เพียงสั้น ๆ แต่ความเห็นของเธอโดดเด่นจนทำให้ได้กลับมาออกรายการอีกเรื่อย ๆ และมีโปรแกรมเป็นของตัวเองในที่สุด ก่อนที่จะมา “มองโลกผ่านคังค์” เธอมีผลงานมาแล้วหลายซีรีส์อย่างเช่น Cunk on Christmas, Cunk on Britain, Cunk and Other Humans เป็นต้น เรียกว่าได้ลับฝีมือการดำเนินรายการและพูดคุยกับผู้เชี่ยวชาญมาแล้วมากหน้าหลายตาก่อนจะมาจับหัวข้อใหญ่ระดับประวัติศาสตร์โลก

ใน Cunk on Earth นี้ยึดโครงแบบมาตรฐานสารคดี ทั้งส่วนของการดำเนินเรื่องประกอบการพาไปชมพื้นที่ในธรรมชาติ โบราณสถาน บุกพิพิธภัณฑ์ชมโบราณวัตถุที่เป็นหมุดสำคัญในหน้าประวัติศาสตร์

เพื่อทำให้เนื้อหาจากตำราเข้าใจง่ายขึ้นและให้สมกับชื่อ “มองโลกผ่านคังค์” รายการจึงจัดให้ได้เรียนรู้ความเป็นมาของมนุษย์ชาติผ่านมุมมองของ ฟิโลมินา คังค์

“มนุษย์ยุคแรกเลี้ยงหมาเพื่อเป็นเพื่อนคู่กาย”

คังค์เอ่ยถึงความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์และสัตว์ในยุคโบราณ

“...และเลี้ยงแมวไว้ทำอะไรไม่รู้”

เอิ่ม... ก็ได้ ก็จริง

คอมเมนต์ที่เธอแทรกระหว่างทางและการเปรียบเทียบเหตุการณ์ในอดีตกับอะไรที่เป็นปัจจุบัน อย่างเช่น เทียบภาพวาดการออกล่าฝูงวัวบนฝาผนังในถ้ำว่าตอนนั้นน่าจะตื่นเต้นอย่างกับดู Fast and Furious ก็พอทำให้ขำได้เป็นระยะ และเป็นสัญญาณว่าสารคดีนี้น่าจะไม่มาเรียบ ๆ

การปล่อยมุขที่เตี๊ยมมาอย่างดีจากทีมงานชวนให้เราติดตามเนื้อหาไปได้แบบไม่ง่วง แต่ที่ทำให้ตื่นและตั้งใจดูจริง ๆ คือเมื่อเธอต้องออกไปพูดคุยกับเหล่านักวิชาการตัวจริงที่เราชอบมาก

หลังจากเธอถามจบ กล้องตัดไปที่ผู้เชี่ยวชาญกำลังทำหน้าสตั๊นท์ คงคิดว่าการให้สัมภาษณ์ครั้งนี้เห็นจะไม่ผ่านไปง่าย ๆ ซะแล้ว เพราะแทนที่จะเป็นการตอบคำถามเพื่อนำไปเป็นข้อมูลประกอบสารคดี กลับต้องมาค่อย ๆ อธิบายอย่างใจเย็น คล้ายเวลาที่ผู้ใหญ่พยายามตอบคำถามและอธิบายเรื่องยาก ๆ ให้เด็กหกขวบฟัง

นักวิชาการจากนานาสาขาออกอาการต่างกันไป บางท่านก็ดูเอ็นจอยกับการได้ตอบคำถามแปลกใหม่ แต่ก็มีอยู่บางจังหวะที่แอบทำเอาลุ้น เพราะดูเหมือนพวกเขากำลังเจอบททดสอบความอดทนมากกว่าการสัมภาษณ์ เห็นได้จากสีหน้าของบางท่านที่คงถามคำถามเดียวกับเราอยู่ในใจว่า

“นี่มันคำถามบ้าอะไรเนี่ย?!”

“ถ้ามีคนตะโกนอ่านสิ่งนี้ดัง ๆ (ชี้ไปที่แบบจำลองแผ่นดินเหนียวเมโสโปเตเมียที่สลักอักษรลิ่มซึ่งเป็นหลักฐานการบันทึกด้วยการเขียนที่เก่าแก่ที่สุดในโลกเท่าที่มีการค้นพบ) จะถือว่ามันเป็นหนังสือเสียงเล่มแรกของโลกด้วยมั้ย?”

“ทำไมพีระมิดถึงหน้าตาแบบนี้ ทำไว้เพื่อกันไม่ให้คนไร้บ้านขึ้นไปนอนบนนั้นเหรอ?”

“หลังความตายของพระเยซู ท่านกลับมาที่โลกอีกครั้ง ในรูปแบบของหนังสือ ถูกมั้ย?”

“(ชี้ไปที่ภาพวาด ‘กำเนิดวีนัส’ ของอเลสซันโดร บอตตีเชลลี) ช่วงคอของเธอยาวจัง เพราะว่าเธอเป็นลูกครึ่งยีราฟ หรือแค่เพราะบอตตีเชลลีวาดคอไม่เป็น?”

“เบโธเฟนแต่งทำนอง ‘Da da da dum… Da da da dum…’ (Beethoven – Symphony No. 5) เนื้อเพลงนี้หมายความว่าไง? มันมีแค่คำว่า “dumb” ซ้ำ ๆ อันนี้หลอกด่าคนฟัง หรือมันมีความหมายว่าอะไรในภาษาเยอรมัน?”

เล่ามายาวขนาดนี้เราได้บอกหรือยังว่าจริง ๆ แล้ว Philomena Cunk เป็นตัวละครที่แสดงโดย Diane Morgan นักแสดงสายฮาจากเกาะอังกฤษ และรายการที่กล่าวมาทั้งหมดเป็นรายการตลกแซะข่าวเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในสังคมทั้งในปัจจุบันและอดีต

พอบอกแบบนี้แล้วก็อย่าเพิ่งดูเบาจนคิดว่า Cunk on Earth เป็นรายการไร้สาระไวเกินไปนัก

ซีรีส์ไล่เรียงประวัติศาสตร์มนุษยชาติมาอย่างคร่าว ๆ มีหลายอย่างที่คนทั่วไปก็พอจะรู้หรือเคยเรียนกันมาแล้ว ถึงจะไม่ได้เกร็ดประวัติศาสตร์อะไรใหม่เพิ่มเติม แต่การได้มองโลกผ่านคังค์นอกจากจะเจอความฮาแบบหักมุมได้เรื่อย ๆ ตลอดทั้งห้าตอนแล้ว เราเชื่อว่าถ้าหากตั้งใจฟังและลองคิดตามมุมมองแบบคังค์ดู คุณน่าจะได้อะไรกลับมามากว่าความตลกกวนประสาทมากมาย

“ปืนเก่ากระบอกนี้ (โคลต์ .45) มันคร่าชีวิตเฉพาะคนยุคก่อนรึเปล่าหรือว่ามันฆ่าคนยุคใหม่ได้ด้วย? มันดูเก่าจัง กระสุนที่ถูกยิงออกมามันจะพุ่งออกไปช้ากว่ามั้ย คนยุคนี้วิ่งไวกว่าแล้วรึเปล่า?”

“ทำไมมนุษย์คิดว่าจำเป็นจะต้องประดิษฐ์เครื่องจักรสังหารคนขึ้นมาด้วย?”

“เพราะว่า...เราเป็นมนุษย์...?” ผู้เชี่ยวชาญตอบด้วยความไม่แน่ใจ

ชมตัวอย่าง mockumentary คลืก >> “​Cunk on Earth – มองโลกผ่านคังค์”