23 เม.ย.ของทุกปี องค์การยูเนสโกกำหนดให้เป็นวันหนังสือและลิขสิทธิ์สากล หรือวันหนังสือโลก (World Book Day หรือ World Book and Copyright Day)

เกิดขึ้นครั้งแรกในปี ค.ศ.1995 เพราะเล็งเห็นว่าหนังสือ คือสิ่งที่มีพลังในการกระจายความรู้ และรักษาความรู้เพื่อมนุษยชาติ จึงกำหนดวันนี้ขึ้น เพื่อส่งเสริมการอ่าน การจัดพิมพ์เผยแพร่ และการปกป้องทรัพย์สินทางปัญญาด้วยลิขสิทธิ์

ทั้งนี้ การเฉลิมฉลองให้วันที่ 23 เม.ย. เป็นวันหนังสือโลกและลิขสิทธิ์นั้น มีที่มาจากวัน Saint George’s Day ซึ่งมีการมอบดอกกุหลาบเป็นของขวัญให้กับคนที่ซื้อหนังสือ ในปี ค.ศ.1995 ยูเนสโกจึงได้ประกาศให้เป็นวันหนังสือหนังสือและลิขสิทธิ์ ซึ่งยังถูกเจาะจงกำหนดให้ตรงกับวันที่ 23 เม.ย. เพราะตรงหรือใกล้เคียงกับวันเกิด หรือวันเสียชีวิต ของนักเขียนที่มีชื่อเสียงระดับโลกหลายคนด้วย ในโอกาสนี้มาทำความรู้จักนักเขียนระดับโลก และผลงานหนังสืออมตะไร้กาลเวลาที่สร้างชื่อให้พวกเขากัน

1. The Accursed Kings - Maurice Druon

มอริส ดรูน (Maurice Druon) เกิดเมื่อวันที่ 23 เม.ย. ปี 1918 เป็นนักเขียนนวนิยายอิงประวัติศาสตร์ชาวฝรั่งเศสเรื่อง The Accursed Kings (Les Rois maudits) เกี่ยวกับระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ในฝรั่งเศสช่วงศตวรรษที่ 14 ตีพิมพ์เผยแพร่ระหว่างปี 1955-1977 และถูกดัดแปลงได้ทำซีรีส์ทางโทรทัศน์ในฝรั่งเศสถึง 2 ครั้ง 

นักเขียนชื่อดังชาวอเมริกันอย่าง จอร์จ อาร์. อาร์. มาร์ติน (George R. R. Martin) ผู้แต่งนวนิยายแนวแฟนตาซี ชุด มหาศึกชิงบัลลังก์ ซึ่งถูกนำมาดัดแปลงเป็นซีรีส์ยาวฉายทางช่อง HBO ในชื่อเดียวกัน (Game of Thrones) ถึงกับเรียกหนังสือชุด The Accursed Kings ว่าเป็น Game of Thrones เวอร์ชันดั้งเดิม และอ้างอิงว่านิยายของดรูน เป็นแรงบันดาลใจต่อนิยายชุด มหาศึกชิงบัลลังก์ ของเขาด้วย

2. Independent People - Halldór Laxness

ฮาลดูยง ลักซเนส (Halldór Laxness) นักเขียนชาวไอซ์แลนด์ซึ่งเกิดเมื่อวันที่ 23 เม.ย.ปี 1902 ผลงานเด่นของเขาคือนิยายเรื่อง Independent People ซึ่งตีพิมพ์เผยแพร่สองในปี 1934 และปี 1935 นิยายเรื่องนี้เป็นตัวอย่างสำคัญของสัจนิยมสังคมนิยม (Socialist realism) ในนวนิยายของไอซ์แลนด์ช่วงปี 1930 เป็นคำกล่าวโทษวัตถุนิยม ต้นทุนของจิตวิญญาณที่ต้องการพึ่งพาตัวเอง และทุนนิยม เล่าเรื่องเกี่ยวกับเกษตรกรเลี้ยงแกะที่ไขว่คว้าหาอิสรภาพ โดยหนังสือเล่มนี้เป็นหนึ่งในผลงานที่ช่วยให้ลักซเนส ได้รับรางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรมในปี 1955

3. Lolita - Vladimir Nabokov

วลาดิเมียร์ นาโบคอฟ (Vladimir Nabokov) เป็นนักเขียนชาวรัสเซีย มีผลงานชิ้นสำคัญในปี 1955 คือ โลลิตา (Lolita) ถูกจัดอันดับเป็นนวนิยายดีที่สุดร้อยเรื่องโดยโมเดิร์นไลบรารี (Modern Library 100 Best Novels) อันดับที่ 4

หนังสือเล่มนี้มีลักษณะการเขียนที่แปลกใหม่ และมีเนื้อหาที่ขัดแย้งทางสังคมอย่างรุนแรง เกี่ยวกับชายวัยกลางคน ที่ตกหลุมรักเด็กสาวบุญธรรมอายุ 12 ปี ของตัวเอง ซึ่งนำมาสู่โศกนาฏกรรมของทั้งคู่ ถูกจัดเป็นหนังสือต้องห้ามในอังกฤษและฝรั่งเศสอยู่ช่วงหนึ่ง เนื่องจากเนื้อหาที่ถูกลงความเห็นว่า ผิดศีลธรรม และมีการตีพิมพ์ในประเทศไทยโดยสำนักพิมพ์ไลต์เฮาส์ พับลิชชิ่ง

4. Don Quixote - Miguel De Cervantes Saavedra

มิเกล์ เด เซร์บันเตส ซาเบดร้า (Miguel De Cervantes Saavedra) นักเขียนชาวสเปน เสียชีวิตเมื่อ 23 เม.ย. 1616 มีผลงานซึ่งเป็นที่รู้จักในชื่อภาษาไทยคือ ดอนกิโฆเต้ แห่งลามันซ่า ขุนนางต่ำศักดิ์นักฝัน พิมพ์ครั้งแรกที่สเปนในปี ค.ศ. 1605 ได้รับการยกย่องเป็นนิยายดีที่สุดที่โลกเคยมีมา เป็นนิยายเสียดสีล้อเลียนนิยายอัศวินเกี่ยวกับขุนนางต่ำศักดิ์ในแคว้นลามันช่า ที่รักการอ่านนิยายอัศวิน และเพ้อฝันจะเป็นอัศวินเหมือนในนิยายจึงตัดสินใจออกเดินทางสร้างวีรกรรม

ในโอกาสครบรอบ 400 ปีของวรรณกรรมเรื่องนี้ รัฐบาลแห่งราชอาณาจักรสเปน กระทรวงการต่างประเทศสเปน โดยสถานเอกอัครราชทูตสเปนในประเทศไทย ร่วมกับสำนักพิมพ์ผีเสื้อ จัดพิมพ์ขึ้นเป็นพิเศษ ในโครงการแปลวรรณกรรมสำคัญของโลก เป็นโครงการ 50 ปี ระหว่างปี พ.ศ.2548-2598 เพื่อส่งเสริมให้คนไทยได้มีโอกาสอ่านวรรณกรรมระดับโลกด้วยภาษาของตัวเอง

5. Romeo and Juliet - William Shakespeare

วิลเลียม เชกสเปียร์ (William Shakespeare) นามปากกากวีและนักเขียนบทละครชาวอังกฤษเลื่องชื่ออังกฤษและของโลก เสียชีวิตเมื่อวันที่ 23 เม.ย. 1616 กว่า 400 ปี ที่บทละครโศกนาฏกรรมขึ้นชื่อของเขา โรเมโอและจูเลียต (Romeo and Juliet) ถูกนำมาถ่ายทอดทั้งในรูปแบบของละครเวทีและภาพยนตร์ต่าง ๆ มากมาย โดยมีเนื้อหา เกี่ยวกับเรื่องราวความขัดแย้งของสองตระกูลในอิตาลีที่นำมาสู่ความสูญเสีย

Sources : ห้องสมุดมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ห้องสมุด มหาวิทยาลัยสยาม, www.unesco.org

เรียบเรียง : อ.อโณทัย