'ทะเลทราย' ขึ้นชื่อว่าเป็นบริเวณที่แห้งแล้งที่สุดในโลก แต่กลับเป็นที่อยู่อาศัยและถิ่นกำเนิดของพรรณพืชและสัตว์แปลก ๆ มากมายที่เราอาจไม่เคยรู้จัก วันนี้ ALTV จึงขอพาเพื่อน ๆ ไปทำความรู้จักหา 5 สัตว์แปลกที่คุณจะหาได้ที่ทะเลทรายเท่านั้น

แมงมุมอูฐ 

แมงมุมอูฐ หรือ 'Camel spider' มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า 'Solifugae' จัดเป็นแมงประเภทหนึ่งที่อาจไม่คุ้นหน้าคุ้นตากันนัก เนื่องจากเป็นสัตว์ที่พบเห็นได้ในบริเวณพื้นที่แห้งแล้งทะเลทรายเท่านั้น พวกมันจัดอยู่ในกลุ่ม 'อะแรคนิดา (Arachnida)' หรือสัตว์ขาปล้องจำพวกเดียวกันกับแมงมุม แมงป่อง และแมงดาทะเล โดยสัตว์ในกลุ่มนี้จะมีลักษณะสำคัญอยู่ตรงมีขา 4 คู่ ไม่มีหนวด มีส่วนหัวเชื่อมกับส่วนอก และถึงแม้ว่าจะมีชื่อสามัญว่าแมงมุมอุฐ แต่จากงานศึกษาพบว่า พวกมันมีความเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับ ‘แมงป่องเทียม’ (Pseudoscorpions) มากกว่าเสียอีก 

แมงมุมอูฐเป็นสัตว์ไม่ค่อยถูกกับแสงแดดแม้ว่ามันจะอาศัยอยู่ในทะเลทรายก็ตาม พวกมันจะหลบซ่อนตัวตามพุ่มไม้และโขดหินในเวลากลางวัน และจะออกหากินเวลากลางคืนเท่านั้น พวกมันเป็นสัตว์ ‘ไม่มีพิษ’ แต่อาวุธของพวกมันอยู่ตรง ‘ขากรรไกร’ ที่มีขนาดใหญ่ถึงหนึ่งในสามของความยาวลำตัว ซึ่งถ้าหากโดนพวกมันกัดเข้าอาจสร้างความเจ็บปวดให้อย่างมาก และด้วยขากรรไกรขนาดใหญ่นี้เอง ทำให้พวกมันสามารถฉีกเหยื่อได้ทุกชนิด ตั้งแต่ ปลวก ตัวต่อ แมลงปีกแข็ง หรือแม้แต่กิ้งก่าและนก ด้วยเหตุนี้เองจึงได้รับการขนานามว่า 'จอมตะกละแห่งทะเลทราย' และติดอันดับแมงมุมที่อันตรายที่สุดในโลกอีกด้วย 

ที่มา: รายการ Animal Speak จาก Thai PBS

หนูจิงโจ้

หนูจิงโจ้ หรือ 'Kangaroo rats' มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า 'Dipodomys merriami' คือสัตว์ฟันแทะขนาดเล็กชนิดหนึ่ง มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบพื้นที่แห้งแล้งทะเลทรายทางตะวันตกเฉียงใต้ของทวีปอเมริกาเหนือ พวกมันมีลักษณะพิเศษที่แตกต่างจากหนูชนิดอื่น ๆ ตรงที่มีขาหลังคล้ายจิงโจ้ อาศัยการกระโดดแบบจิงโจ้เพื่อเคลื่อนที่ ซึ่งสามารถกระโดดได้สูงถึง 9 ฟุต ทำให้สามารถหลบหลีกจากผู้ล่าตัวอื่น ๆ ได้เป็นอย่างดี

เมื่อโตเต็มวัยหนูจิงโจ้จะขนาดตัวราว ๆ 9 เซนติเมตร และมีหางที่ยาวได้ถึง 14-16 เซนติเมตร พวกมันเป็นสัตว์ที่สามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมที่แห้งแล้งได้อย่างสมบูรณ์ เพราะร่างกายมีกลไกลแยกน้ำจากพืชที่กินเข้าไปและเก็บสะสมเอาไว้ใช้ในร่างกาย ทำให้สามารถอยู่รอดได้โดยไม่ต้องรับน้ำได้นาน ๆ อาศัยเพียงแค่กินเมล็ดพืชหรือพืชสีเขียวบางชนิดเท่านั้น

หนูจิงโจ้มีความสำคัญต่อระบบนิเวศในทะเลทราย ในฐานะนักกระจายเมล็ดพืช (Seed dispersal) ซึ่งมาจากพฤติกรรมการเก็บสะสมเมล็ดพืชไว้ในโพรงใต้ดิน ตลอดจนการขนเมล็ดพืชไปตามเส้นทางของพวกมัน ส่งผลให้เมล็ดบางส่วนได้ถูกกระจายตามพื้นที่ที่พวกมันเดินทางไป และขยายพันธุ์ไปได้ไกลมากขึ้น

กิ้งก่ามังกรหนาม

กิ้งก่ามังกรหนาม หรือ 'Thorny Dragon' มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Moloch horridus จัดเป็นกิ้งก่าสายพันธุ์หนึ่งในวงศ์ Agamidae อาศัยอยู่บริเวณทะเลทรายทางตอนใต้ของประเทศออสเตรเลีย ลักษณะพิเศษของกิ้งก่ามังกรหนามคือเกล็ดแหลมคมที่ปกคลุมทั่วร่างกาย ซึ่งนอกจากมีไว้เพื่อป้องกันตัวจากศัตรูเท่านั้น แต่ยังทำหน้าที่กักเก็บน้ำไว้ใช้

พวกมันมักชอบพรางตัวอยู่ตามพุ่มไม้หนาม หรือโพรงใต้ดินเพื่อรักษาอุณหภูมิร่างกายในสภาพอากาศที่ร้อนและหนาวจัด พวกมันหากินตามพื้นทะเลทราย โดยจะเลือกกินแค่ 'มด' และแมลงตัวเล็กเป็นอาหารเท่านั้น ซึ่งมีการประมาณไว้ว่าเจ้ากิ้งก่ามังกรหนามนี้ต้องกินมด วันละ 750-1,000 ตัวเพื่ออยู่รอด

แมวทะเลทราย

แมวทะเลทราย หรือ 'Sand cat' มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Felis margarita จัดเป็นแมวป่าสายพันธุ์หนึ่งที่มีขนาดเล็กที่สุดในโลก มีถิ่นกำเนิดอยู่บริเวณพื้นที่ทะเลทรายในแถบทวีปแอฟริกาและทวีปเอเชีย ลักษณะเด่นของแมวทะเลทรายคือขนาดตัวเล็กมาพร้อมกับใบหูขนาดใหญ่ ขนสีน้ำตาลอ่อนที่สามารถพรางตัวได้ง่ายในทะเลทราย เมื่อโตเต็มวัยจะมีขนาดความยาวลำตัวตั้งแต่ 45 - 57 เซนติเมตร

แม้ว่าหน้าตาของพวกมันจะน่ารักน่าชังเหมือนแมวบ้าน แต่โดยพื้นฐานพวกมันมีนิสัยก้าวร้าวตามธรรมชาติของแมวป่า พวกมันเป็นนักล่าที่ว่องไว โดยจะพรางตัวเข้ากับทะเลทรายเพื่อออกล่าเหยื่อโดยจะเลือกกินสัตว์ขนาดเล็ก ตั้งแต่ กระต่าย นก แมลง รวมไปถึงสัตว์เลื้อยคลานมีพิษอย่าง 'งู' นอกจากนี้พวกมันสามารถมีชีวิตรอดได้โดยไม่ต้องรับน้ำเป็นเวลาหลายสัปดาห์ เช่นเดียวกับสัตว์ในทะเลทรายชนิดอื่น ๆ ได้อีกด้วย

งูมีเขาทะเลทราย

งูมีเขา หรือ 'Horned sand Viper' มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Cerastes cerastes เป็นงูพิษชนิดหนึ่งที่อาศัยอยู่ในทะเลทราย จัดอยู่ในตระกูล Viperidae หรือกลุ่มเดียวับงูแมวเซา งูหางกระดิ่ง มีลักษณะเด่นอยู่ตรงส่วนปลายแหลมที่ยื่นออกมาเหนือตาทั้งสองข้างถิ่นอาศัยอยู่บริเวณทะเลทรายในแทบแอฟริกาเหนือ มักหลบซ่อนตัวตามเนินหินหรือเนินทราย โดยปกติแล้วเราจะไม่ได้เห็นพวกมันง่าย ๆ เพราะพวกมันจะฝังตัวอยู่ในทรายอย่างแนบเนียน ทั้งนี้ก็เพื่อป้องกันตัวเองจากแสงแดด และยังเป็นการซุ่มคอยเหยื่ออย่างกิ้งก่าหรือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็กอีกด้วย

เมื่อได้ทำความรู้จักสัตว์โลกในเขตทะเลทรายไปแล้ว ยังมีสาระดี ๆ ที่น่าสนใจให้ได้เรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับ 'ต้นกำเนิดทะเลทราย' ที่จะช่วยให้เราเข้าใจถึงบริเวณแห้งแล้งของโลกที่มีขนาดกว้างใหญ่ไพศาลนี้ได้มากขึ้น สามารถรับชมต่อได้ที่ รายการ สังคมสนุกคิด ตอน ทะเลทรายคืออะไร? ทางเว็บไซต์ ALTV ช่อง 4 ทีวีเรียนสนุก