ในการสื่อสารทุกครั้งมนุษย์เราจำเป็นต้องเปล่งเสียงออกมา เพื่อให้เกิดการให้ความหมาย ซึ่งการเปล่งเสียงแต่ละครั้งจะทำให้เกิดเสียงในภาษาที่มีด้วยกัน 3 ชนิด ได้แก่ เสียงสระ เสียงพยัญชนะ เสียงวรรณยุกต์
เสียงสระ
เสียงสระ คือ เสียงที่เปล่งออกมาจากเส้นเสียงโดยตรง ไม่กระทบกับอวัยวะภายในช่องปาก เช่น "อา" หรือ "อี" โดยเสียงสระสามารถเปลี่ยนแปลงไปตามการขยับริมฝีปากและการเคลื่อนไหวลิ้น เสียงสระในภาษาไทยมี 24 เสียง แบ่งออกเป็น 2 ชนิด ได้แก่ สระแท้ สระประสม
สระแท้ มีทั้งสิ้น 18 เสียง และแยกออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ สระแท้เสียงเดียว 8 เสียง และ สระแท้สองฐาน 10 เสียง
- สระแท้ฐานเดียว คือ อะ อา / อิ อี /อึ อื/ อุ อู
- สระแท้สองฐาน คือ เอะ เอ /แอะ แอ /โอะ โอ /เอาะ ออ /เออะ เออ
สระประสม มีทั้งสิ้น 6 เสียง เกิดจากการ ทำให้มีเสียงผสมกัน
- เอีย เกิดจากการผสมระหว่างเสียง -ี + -า
- เอียะ เกิดจากผสมระหว่างเสียง -ิ + -ะ
- เอือ เกิดจากการผสมระหว่างเสียง -ื + -า
- เอือะ เกิดจากการผสมระหว่างเสียง -ึ + -า
- อัว เกิดจากการผสมระหว่างเสียง -ู + -า
- อัวะ เกิดจากการผสมระหว่างเสียง -ุ + -ะ
เสียงพยัญชนะ
เสียงพยัญชนะเกิดขึ้นจากการที่เสียงที่เปล่งจากลำคอแต่ถูกกั้นด้วยอวัยวะภายในช่องปากหรือจมูก โดยเสียงพยัญชนะในภาษาไทยนั้นมีทั้งหมด 21 เสียง จากรูปพยัญชนะทั้งหมด 44 รูป
เสียง /ก/ รูปพยัญชนะ ก
เสียง /ข/ รูปพยัญชนะ ข ฃ ค ฅ ฆ
เสียง /ง/ รูปพยัญชนะ ง
เสียง /จ/ รูปพยัญชนะ จ
เสียง /ช/ รูปพยัญชนะ ช ช ฌ ฉ
เสียง /ซ/ รูปพยัญชนะ ซ ศ ษ ส
เสียง /ด/ รูปพยัญชนะ ด ฎ
เสียง /ต/ รูปพยัญชนะ ต ฏ
เสียง /ท/ รูปพยัญชนะ ท ธ ฑ ฒ ถ ฐ
เสียง /น/ รูปพยัญชนะ น ณ
เสียง /น/ รูปพยัญชนะ น ณ
เสียง /บ/ รูปพยัญชนะ บ
เสียง /ป/ รูปพยัญชนะ ป
เสียง /พ/ รูปพยัญชนะ พ ภ ผ
เสียง /ฟ/ รูปพยัญชนะ ฟ ฝ
เสียง /ม/ รูปพยัญชนะ ม
เสียง /ย/ รูปพยัญชนะ ย ญ
เสียง /ร/ รูปพยัญชนะ ร
เสียง /ล/ รูปพยัญชนะ ล ฬ
เสียง /ว/ รูปพยัญชนะ ว
เสียง /ฮ/ รูปพยัญชนะ ห ฮ
เสียง /อ/ รูปพยัญชนะ อ
เสียงวรรณยุกต์
เสียงวรรณยุกต์ คือ เสียงที่มีระดับสูงต่ำไม่เท่ากันซึ่งส่งผลให้ความหมายคำเปลี่ยนแปลงตามไปด้วย โดยเสียงวรรณยุกต์ไทย สามารถแยกได้ 5 เสียง ได้แก่
เสียงสามัญ (ไม่มีรูป) เช่น ดาว กิน แนว ปี
เสียงเอก เช่น ไก่ ไข่ โปรด อิ่ม ป่า
เสียงโท เช่น ข้าม เชื่อ พ่อ เป็นต้น
เสียงตรี เช่น โต๊ะ ชุด ซ้าย นก ไม้
เสียงจัตวา เช่น เสือ หวาน สี หาย
