ถ้อยคำที่เราใช้สื่อสารกันในชีวิตประจำวันล้วนมีความหมายทั้งสิ้น ซึ่งความหมายของคำที่สื่อสารออกไปนั้นมีทั้งความหมายที่ใช้อย่างตรงตัว (ความหมายนัยตรง) และความหมายแฝง ที่ต้องอาศัยการตีความและวิเคราะห์เพื่อให้เข้าใจความหมายนั้น (ความหมายอุปมา) วันนี้ ALTV จึงขอพาเพื่อน ๆ มาทำความเข้าใจหลักการใช้ความหมายโดยตรง และความหมายอุปมาไปพร้อมกัน
ความหมายโดยตรง คือคำที่มีความหมายตรงตามตัวอักษร ใช้สื่อสารตรงตัวและมีเพียงความหมายเดียวเท่านั้น เช่น คำว่า ‘กเฬวราก’ ซึ่งมักถูกใช้เป็นคำด่าท่อ เป็นคำในภาษาบาลีที่มีความหมายว่า 'ซากศพ' ในภาษาไทยใช้หมายถึง คนไม่ดี คนพาลที่ทำให้คนทั่วไปรู้สึกรังเกียจ เหมือนรังเกียจซากศพ
ความหมายอุปมา หรือที่เรียกได้อีกหลายชื่อ เช่น ความหมายโดยนัย, ความหมายนัยประหวัด หรือความหมายเชิงเปรียบเทียบ ทั้งหมดที่กล่าวมานี้คือสิ่งเดียวกัน เป็นคำที่มีความหมายไม่ตรงตามตัว หรือแฝงความหมายแง่มุมอื่นไว้ และเป็นความหมายที่รับรู้โดยทั่วกัน ส่วนมากมักเป็นคำประสม เช่น คำว่า "ใจดำ"
ในความหมายตรงตัว ไม่ไดเแปลว่า อวัยวะภายในป็นสีดำ แต่หมายถึงลักษณะอุปนิสัยในเชิงลบ ที่ไม่มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เห็นแก่ตัว บางครั้งใช้คู่กันเป็นคำว่า "ใจจืดใจดำ"
นอกจากเกร็ดความรู้ที่เรานำมาฝาก การฝึกทำข้อสอบบ่อย ๆ จะช่วยให้เข้าใจบทเรียนมากขึ้น โดยเพื่อน ๆ สามารถฝึกทำตัวอย่างข้อสอบเกี่ยวกับความหมายโดยตรง และความหมายอุปมาได้ง่าย ๆ กับครูพี่แป้ง มณฑิชา บูรพิสิทฐิกุล ในรายการ ห้องเรียนติวเข้ม ม.ปลาย ทางเว็บไซตื ALTV ช่อง 4 ทีวีเรียนสนุก