ทุกวันที่เราต้องเผชิญกับความวุ่นวายและเรื่องน่าปวดหัว การให้เวลาตัวเองได้หยุดพักเพื่อเรียกสติกลับคืนมา จึงเป็นเรื่องสำคัญ บางคนใช้เวลาทั้งวันหมกตัวในที่นอน บางคนก็แสวงหาที่หลบภัยไปซบไหล่ธรรมชาติตามสภานที่ท่องเที่ยวต่าง ๆ แต่รู้หรือไม่ว่า “การทำสวน” ถือเป็นอีกวิธีหนึ่งที่จิตแพทย์ทั่วสหราชอาณาจักร แนะนำว่าเป็นอีกวิธีการฝึกสมาธิชั้นเยี่ยม แถมยังช่วยเชื่อมโยงตัวตนของเราเข้ากับธรรมชาติได้ง่าย ๆ โดยที่ไม่ต้องออกไปไหนไกล ALTV จึงขอรวบรวมแนวการฝึกสมาธิด้วยทำสวนมาฝากกัน  

เราเชื่อว่าใครหลายต้องเคยมีวันดี ๆ ที่เราหวังให้มันไม่สิ้นสุดไป อย่างวันที่ได้อยู่กับการเล็มก้านตัดแต่งกิ่งไม้สวนหน้าบ้าน หรือได้รดน้ำพรวนดินต้นกล้าที่กำลังโต ความเครียดจากงานที่รุมเร้าตลอดทั้งอาทิตย์อยู่ ๆ ก็หายไปชั่วขณะ เหลือไว้เพียงความสงบนิ่ง แต่ในขณะเดียวกัน คุณก็ยังสัมผัสได้ถึงไออุ่นของแสงแดด มวลอากาศรอบตัว หรือแม้แต่เสียงบินของแมลง ซึ่งถ้าหากผู้อ่านท่านใด เคยมีประสบการณ์ดังที่กล่าวมา นั่นหมายว่า คุณตกอยู่ในภาวะจดจ่ออยู่กับปัจจุบัน หรือที่เรียกว่า “Mindfulness”  

Sarah Romotsky ผู้อำนวยการด้านการดูแลสุขภาพ Headspace แอปพลิเคชันฝึกสมาธิสัญชาติอเมริกา เชื่อว่าการทำสวน ถือเป็นวิธีการฝึกสมาธิที่สมบูรณ์แบบ เพราะนอกจากจะได้ใช้โอกาสชื่นชมธรรมชาติแล้ว ยังเป็นการให้เวลาตัวเองได้หยุดพักในชั่วขณะหนึ่ง

นอกจากนี้ยังมีผลการศึกษาที่น่าสนใจ แสดงให้เห็นว่า การทำสวนส่งผลต่ออารมณ์เชิงบวกของคนเรา โดยมีการทดลองให้กลุ่มตัวอย่างใช้เวลาทำสวนกลางแจ้งเป็นเวลา 30 นาที ผลปรากฏว่า ระดับคอร์ติซอล (สารที่เกี่ยวข้องกับความเครียด) มีระดับลดลง รวมถึงระดับความสามารถในการจดจ่อกับสิ่งต่าง ๆ เพิ่มมากขึ้นอีกด้วย

ทำความเข้าใจการฝึกสมาธิ "Mindfulness Meditation"

Andy Puddicombe อดีตนักบวชที่ออกแสวงหาหนทางการฝึกสมาธิไปทั่วโลกมากว่า 10 ปี และเป็นผู้ก่อตั้งแอปพลิเคชัน Headspace กล่าวไว้ว่า การฝึกสมาธิ หรือ Mindfulness Meditation ไม่ใช่การเข้าไปจัดระเบียบปัญหาในใจ และไม่ได้เกี่ยวข้องกับการทำจิตให้ว่าง ปิดรับความคิดทั้งปวง เพราะธรรมชาติของจิต คือการนึกคิด การฝึกสมาธิเป็นเพียงการฝึกควบคุมสติให้อยู่กับปัจจุบัน ชื่นชมความคิดของร่างกายในชั่วขณะหนึ่งว่า ณ ตอนนี้ตัวเรารู้สึกแบบไหน อย่างไร ซึ่งแน่นอนว่าการทำสมาธิ ไม่ใช่การหนีปัญหาเช่นเดียวกัน แต่เป็นการรับรู้ และตระหนักถึงปัญหาของตนมากกว่า แอนดี้ยังกล่าวไว้อีกว่า การทำสมาธิไม่จำเป็นต้องมาในรูปแบบการนั่งหลับตาขัดสมาธิเสมอไป ขอแค่อยู่ในท่วงท่าที่ตนเองรู้สึกสบาย ก็ถือว่าเพียงพอแล้ว

การทำสมาธิไม่ได้เกี่ยวกับการ "ทำให้จิตใจว่างเปล่า" หรือ "หยุดคิด" แต่เป็นการนั่งดูความคิดเหล่านั้นให้ชัดเจนยิ่งขึ้น  



เป็นนักจัดสวนที่มีสติเริ่มได้ง่าย ๆ  

เมื่ออ่านมาถึงตรงนี้แล้ว รู้สึกอยากเป็นนักจัดสวนที่มีสติ แต่ไม่รู้จะเริ่มอย่างไร ก็ไม่ต้องกังวลไป เพราะเราได้รวบรวมแนวทางการทำสวนอย่างมีสติมาให้แล้ว หนึ่งในนั้นเป็นวิธีการง่าย ๆ จากบล็อกเกอร์สาวชาวอเมริกัน Cassie Johnston ที่ได้กล่าวไว้ว่า เธอเป็นอีกคนหนึ่งที่ประสบความสำเร็จในการฝึกสมาธิ จากการทำสวนที่บ้าน โดยไม่ต้องเสียเวลานั่งสมาธิให้เมื่อยขา 

ชื่นชมธรรมชาติรอบตัวสักหน่อย  

ก่อนเริ่มลงมือ ใช้เวลาสักครู่เพื่อชื่นชมธรรมชาติรอบตัว และทิ้งปัญหาวุ่นวายใจไว้ข้างหลัง จนเมื่อรู้สึกว่าจิตใจสงบลงแล้ว ให้ลองหลับตา สูดกลิ่น พร้อมกับฟังเสียงรอบ ๆ ตัว นึกถึง 3 สิ่งแรกที่ได้ยิน วิธีการดังกล่าวเป็นการใช้เวลาช่วงสั้น ๆ สำรวจถึงสิ่งที่คุณกำลังทำอยู่ สิ่งที่กำลังเกิดรอบตัวคุณ ที่ในบางครั้งคุณอาจไม่ทันได้สังเกต และเมื่อรู้สึกว่าใจพร้อมกายพร้อม ก็หยิบเครื่องไม้เครื่องมือได้เลย

โยนมือถือทิ้งไป 

“เมื่ออยู่ในสวนฉันมักจะทิ้งโทรศัพท์ไว้ที่บ้านเสมอ อาจพกออกไปด้วยเป็นบางครั้ง ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ แต่ฉันจะไม่เก็บโทรศัพท์ไว้กับตัวแน่นอน” 

Cassie เชื่อว่าโทรศัพท์มือถือเป็นตัวทำลายสมาธิชั้นดี ในการทำสวนแต่ละครั้ง เธอจึงหลีกเลี่ยงการนำโทรศัพท์ไว้กับตัว หรือเปิดโหมด “ห้ามรบกวน” นอกจากจากนี้เธอยังไม่ฟังเพลง หรือพอดแคสต์ใด ๆ ในระหว่างการทำสวนเลย เนื่องจากเธอค้นพบว่าการฟังเสียงจากธรรมชาติรอบตัว ช่วยให้สงบและผ่อนคลายได้มากกว่า 

ใช้ประสาทสัมผัสในการทำสวน 

วิธีที่ Cassie ใช้เป็นประจำในการทำสวนคือพยายามสัมผัสสิ่งต่าง ๆ รอบตัวให้มากที่สุด เริ่มจากสิ่งเล็ก ๆ น้อย ๆ อย่างการชื่นชมความรู้สึกของดินที่อยู่ระหว่างนิ้ว ความนุ่มนวลของดอกไม้ที่แตกหน่อใหม่ หรือความหลากหลายของสีและลวดลายของต้นไม้ ค่อย ๆ ใช้เวลาสังเกตและพินิจดูว่าทุกสิ่งรอบตัวสวยงามอย่างไร

มุ่งความสนใจไปกับสิ่งที่อยู่ตรงหน้า  

การควบคุมจิตให้มุ่งไปสู่สิ่งที่กำลังทำอยู่เพียงสิ่งเดียว เป็นอีกวิธีที่ช่วยให้เกิดสมาธิได้ดี Cassie จะคอยสังเกตว่าพื้นผิวดินเป็นอย่างไรในทุกครั้งที่ลงมือขุด หรือเมล็ดพืชในมือมีลักษะเป็นอย่างไร ในขณะที่ลงมือหว่านเมล็ดลงในหลุมดินที่เตรียมไว้ เธอจะบอกความปราถนาของเธอเงียบ ๆ เช่น ขอให้เติบโต ขอให้สุขภาพของเธอแข็งแรง และเมื่อคลุมหลุมด้วยดินเรียบร้อยให้รดน้ำเบา ๆ ให้ใช้เวลาฟังเสียงน้ำที่กระทบพื้นผิวดินไปด้วย 

หาเวลาศึกษาพันธุ์พืช 

นอกจากขั้นตอนการปลูกแล้ว การหาที่เงียบ ๆ นั่งสำรวจพันธุ์ไม้หลากชนิด เป็นอีกวิธีหนึ่งที่ช่วยเรียกสมาธิได้ดี เช่น กลีบดอกไม้ในตอนนี้เป็นอย่างไร? ฐานแก่นกลางของดอกแบนหรือโค้ง? ขอบใบเรียบหรือหยัก? วิธีการเล็ก ๆ น้อย ๆ ดังกล่าวจะช่วยให้คุณสังเกตเห็นรายละเอียดที่อาจมองข้ามไป 

เมื่อได้เรียนรู้วิธีการจัดสวนอย่างไรให้ได้สติกันไปแล้ว สามารถอัพเกรดสกิลการจัดสวนให้ดูสวยเพิ่มเติมได้ที่ รายการ Art (จะ) Wrok ตอน น่าเน่าหรือน่านั่ง วันจันทร์ที่ 14 ก.ย. 63 เวลา 16.05 - 16.25 น. ทาง ALTV ทีวีเรียนสนุก ช่องหมายเลข 4

ที่มา: Growfully Happiful Magazine Headspace