เห็นกล่องนม 2 รูปนี้แล้ว หากดูผิวเผินผู้อ่านคงคิดว่าเป็นกล่องนม หรือ ขนมเด็ก แต่แท้ที่จริงแล้วมันคือ "บุหรี่ไฟฟ้า"

ข้อขบคิดคือ บริษัทผู้ผลิต บุหรี่ไฟฟ้า ทุนใหญ่ข้ามชาติ เขาหวังผลที่เด็กอายุ "กี่ขวบ" ถึงออกแบบผลิตภัณฑ์ลักษณะนี้ออกมาขายเกลื่อน และการถูกส่งเข้ามาขายในไทยได้เสมือนเปิดเสรี ทั้งๆ ที่ "บุหรี่ไฟฟ้า" ถูกระบุเป็นสินค้า ห้ามนำเข้า, ห้ามจำหน่าย, ห้ามครอบครอง และ ห้ามสูบ ในไทย แต่เราจะเห็นการตามจับแทบวันเว้นวัน กลับเป็นคำถามใหญ่ของสังคมไทยว่า ทำไมเจ้าหน้าที่ถึงปราบไม่หมด

"บุหรี่ไฟฟ้าเด็ก" ไม่ได้มีรูปทรง "บุหรี่มวน" และมีกลิ่น "เหม็นฉุน" แบบภาพจำของผู้ใหญ่ แต่บุหรี่ไฟฟ้าเด็ก มีสีสันสดใส ชวนดึงดูด มีกลิ่นหอมคล้ายกลิ่นลูกอม, ขนม,นม, น้ำหวาน และอาหารที่เด็กๆ คุ้นเคย อย่างภาพตัวอย่าง กล่องนมสีเขียวเป็นบุหรี่ไฟฟ้า "กลิ่นแตงโม"  ส่วนอีกภาพกล่องนมสีเหลืองเป็นบุหรี่ไฟฟ้า "กลิ่นไอติมมะม่วง" 

การออกแบบผลิตภัณฑ์ เท่าที่ผู้เขียนติดตามประเด็นนี้ เห็นชัดถึงการพุ่งเป้า หมายไปที่เด็กวัยประถมชัดเจน ทั้งผลิตภัณฑ์นมกล่อง , ตัวตุ๊กตา, อาร์ตทอย เป็นวัยที่อยากรู้อยากลอง และบอกต่อกับเพื่อนๆ ได้ไม่ยาก 

หากมองผิวเผินดูเหมือนแค่กล่องนม กลิ่นผลไม้ น่ารัก ไม่มีพิษภัย แต่หายนะที่แฝงมา คือ สารนิโคติน และ สารอื่นๆ ที่อยู่ในกลิ่นผลไม้เคมี ที่ทำให้เด็กๆ ติด จนกลายเป็นความเคยชิน หล่อหลอมด้วยความไม่รู้สึกผิดทางใจ จากการรู้สึกว่าที่ถืออยู่คือ กล่องนม ไม่ใช่ถือมวนบุหรี่ 

การออกแบบที่ยั่วยวนในหลายๆ ผลิตภัณฑ์ ทำให้เด็กประถมเข้าถึงได้ง่าย อยากมีอยากได้ อยากครอบครองออกแบบมาเพื่อตบตา ผู้ปกครองครูโดยเฉพาะ และเจ้าหน้าที่บ้านเมือง ที่ไม่รู้จัก ก็พาลนึกว่าเป็นร้านขายขนม ขายนม ของกินเล่น ล้วนถูกออกมาให้ง่ายต่อการ "ขาย" ในตลาดทุน และ ง่ายในการ "เข้าถึง"เด็ก หวังเป็นกลุ่มเป้าหมายสำคัญ

อย่างกล่องนม ที่เห็น 1 กล่องนี้ เป็นบุหรี่ไฟฟ้า ที่ดูดได้ ถึง 5,000 ปื้ด หรือ 5,000 ครั้ง หรือเดี๋ยวนี้ ในไทย มีข้อมูลจาก สถาบันยุวทัศน์แห่งประเทศไทย (ยท.) ระบุว่า มีกลิ่นมากถึงกว่า 10,000 กลิ่นแล้วในไทย จากการสำรวจเมื่อต้นปี 2567 

เมื่อปลายปี 2567 ยท.ยังสำรวจพบว่าการบริโภคผลิตภัณฑ์ยาสูบในเยาวชนไทยปี 2565 ด้วยการสูบบุหรี่ไฟฟ้า มีเพิ่มสูงขึ้นจาก 3.3% เป็น 17.6% หรือเพิ่มขึ้น 5.3 เท่า จากปี 2558 และสูญเสียเงินซื้อบุหรี่ไฟฟ้า เฉลี่ยเดือนละ 2,245 บาท

ขณะเดียวกัน มีความเข้าใจว่านิโคตินในบุหรี่ไฟฟ้าส่งผลดีต่อร่างกาย 51.19% และยังมีความเชื่อว่าบุหรี่ไฟฟ้าอันตรายน้อยกว่าบุหรี่มวน 50.2% เข้าใจว่าน้ำยาของบุหรี่ไฟฟ้าไม่มีส่วนผสมของนิโคติน 26.28% และเข้าใจว่าบุหรี่ไฟฟ้าไม่ใช่สิ่งผิดกฎหมายถึง 23.28% สิ่งเหล่านี้ล้วนสะท้อนการรับรู้พิษภัยของบุหรี่ไฟฟ้าในมิติที่น่าเป็นห่วงยิ่ง

ผู้เขียนเคยสัมภาษณ์ ศ.พญ.สุวรรณา เรืองกาญจนเศรษฐ์ อาจารย์ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ ผู้เชี่ยวชาญด้านเด็กและวัยรุ่น คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี ซึ่งเป็นอาจารย์แพทย์ที่ติดตามปัญหาบุหรี่ไฟฟ้าเด็กมานานแล้ว ยังย้ำว่า สถานการณ์การใช้บุหรี่ไฟฟ้าของไทยขณะนี้ เปรียบเสมือนสึนามิที่กำลังทำลายล้างเด็กไทย

โดยขณะนี้พบเด็กอายุน้อยกว่า 10 ขวบสูบบุหรี่ไฟฟ้ากันแล้ว เพราะรูปลักษณ์ภายนอกที่ลวงตาของบุหรี่ไฟฟ้าที่ดึงดูดเด็กๆ เป็นรูปการ์ตูน มีกลิ่นหอม โดยไม่รู้เท่าทันว่าบุหรี่ไฟฟ้านั้นมีสารนิโคตินที่มีฤทธิ์เสพติดสูงเทียบเท่าเฮโรอีน และยังออกฤทธิ์ทำลายสมองเด็ก ทำให้เด็กมีปัญหาการเรียนรู้ คิดช้าลง ความจำแย่ลง ทักษะการตัดสินใจและแก้ปัญหาบกพร่อง และควบคุมอารมณ์ตัวเองไม่ได้ ซ้ำยังเสี่ยงต่อการไปใช้สิ่งเสพติดอื่น ๆ เช่น กัญชา ยาบ้า

โดยบุหรี่ไฟฟ้าเด็ก 1 ชิ้น มีสารนิโคติน เทียบเท่าได้กับการการสูบบุหรี่มวน ถึง 20 ซอง  ซึ่งมาตรการที่ชัดเจนคือ  ขอให้รัฐบาลเข้มกับกฎหมายห้ามนำเข้า, ห้ามจำหน่าย และห้ามลักลอบซื้อขายบุหรี่ไฟฟ้า หลังมีกระแสมาต่อเนื่องว่า จะให้การขายบุหรี่ไฟฟ้าเป็นสินค้าถูกกฎหมาย การห้ามตั้งแต่ต้นทาง จะเป็นมาตรการที่ดีที่สุด เหมาะสมกับประเทศไทย ที่จะป้องกันการเข้าถึงของเด็กและเยาวชนต่อมหันตภัยบุหรี่ไฟฟ้า 

มาถึงบรรทัดนี้ ผู้เขียนชวนผู้ปกครอง - ครู ช่วยกันหันซ้ายแลขวา คอยสอดส่องห้องนอนลูก ดูกระเป๋านักเรียนลูก ดูว่ามีบุหรี่ไฟฟ้าแบบนี้ซ่อนอยู่บ้างหรือไม่  ชวนลูกหลาน ถามไถ่ว่าเคยเห็น เคยสัมผัส กล่องนมหรือ ผลิตภันฑ์รูปทรงต่างๆ ลักษณะดูดได้มีกลิ่นแบบนี้กันไว้บ้างนะคะ

บางทีเด็กๆ วัยประถม อาจยังไม่รู้ด้วยซ้ำว่าที่กิน ที่ดูดเข้าไป เป็นบุหรี่ไฟฟ้าเพราะคำพูดที่ชวนต่อๆ กันว่า มันคือ นม คือขนมนั่นเอง

รู้เท่าทันภัยบุหรี่ไฟฟ้า ช่วยกันสร้างภูมิคุ้มกันให้ลูกหลานเรา เพราะบุหรี่ไฟฟ้าแบบนี้ ทำ "ปอด" ลูกหลานที่ยังเปราะบาง พังง่ายกว่าวัยผู้ใหญ่ แถมพังทั้งตัวสุขภาพเด็ก พังทั้งค่าใช้จ่ายผู้ปกครอง พังทั้งระบบสาธารณสุขไทยต่อการรักษาเด็กๆ ที่มีผลต่อบุหรี่ไฟฟ้า และพังต่อประเทศไทย ถ้าคุณภาพชีวิต สังคมไทย เติบโตมาด้วยเด็กๆ ที่เสพติดบุหรี่ไฟฟ้า 

ภัทราพร ตั๊นงาม ผู้สื่อข่าวไทยพีบีเอส

ภาพ / เรียบเรียง